Denizcilik Genel Müdürlüğü'nden alınan 16.11.2022 tarihli ve E-19463099-199-779495 sayılı yazısına istinaden, bilindiği üzere, gemi sahipleri gemilerinin operasyonları esnasında özellikle üçüncü şahıslara, çevreye veya yüke verilebilecek zararlarla birlikte bunlara ilişkin cezalar ve bunlar gibi durumlardaki sorumluluklarını karşılatabilmek üzere Koruma ve Tazmin (P&I) sigortası yaptırmaktadır. P&I sigortası uluslararası sözleşmeler gereğince bazı tip ve tonajdaki gemiler için bir zorunluluk olup ülkemiz deniz egemenlik alanlarına uğrak yapacak belirli tip ve tonajdaki gemilerin ulusal mevzuat hükümlerimize göre de geçerli bir P&I sigortası bulundurmaları gerekmektedir. Nitekim, Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği Uygulama Yönergesi'nin 13'üncü maddesi de, Boğazlardan geçecek tehlikeli yük taşıyan tüm gemiler, 300 GT ve üzeri gemiler ve yedek çeken gemilerin geçerli bir P&I poliçesine sahip olacakları hükmünü amirdir.

Avrupa Birliği Konseyi tarafından 3 Haziran 2022 tarihinde yayımlanan ve 2014/833 sayılı Konsey Yönetmeliğini değiştiren “Rusya'nın Ukrayna'da İstikrarı Bozucu Eylemlerine Karşı Kısıtlamalar” başlıklı 2022/879 sayılı düzenleme ile fazlar halinde uygulanacak şekilde birçok yasak/kısıtlama hükmü getirilmiş olup bu yasaklar arasında Rus ham petrolünün ve petrol ürünlerinin gerek AB'ye gerekse de üçüncü ülkelere taşınmasına ilişkin yasaklayıcı hükümler içermektedir. Bu itibarla; Rus menşeili veya Rusya'dan ihraç edilen, yönetmelik ekinde (ANNEX XXV) listelenmiş olan ham petrol ve petrol ürünlerinin gemiden gemiye de dahil olmak üzere üçüncü ülkelere taşınmasında doğrudan veya dolaylı olarak teknik yardım, broker hizmeti, finansman veya finansal yardım sağlama, sigorta ve reasürans hizmetlerinin; ham petrol taşımaları için 5 Aralık 2022 sonrasında, petrol ürünleri için ise 5 Şubat 2023 sonrasında yasaklandığı ve yasakların ihlali halinde ilgili gemiler için oluşturulan P&I sigorta poliçelerinin geçersiz kabul edileceği hususları ifade edilmektedir.

Konuyla ilgili olarak, son zamanlarda birçok P&I sigorta kuruluşu tarafından yapılan açıklamalara bakıldığında; sorumluluk doğuran bir zarar öncesinde, yasa dışı bir ticari eylem yapılmış olması veya yasaklara uyulmamış olması veya bunlar gibi diğer durumlarda, geminin geçerli bir P&I poliçesi olsa dahi zararların karşılanmayacağı şeklinde ibareler görülmektedir. Nitekim bu kuralların, genel olarak sigorta kurallarında ve poliçelerinde yer alan matbu metinler olduğu, ancak bu uyarı niteliğindeki açıklamaların güncel gelişmelerle ilgili olarak gemi sahiplerine hatırlatıcı nitelikte ilave tedbirler olduğu da bilinmektedir.Konu, deniz egemenlik alanlarımıza girecek olan bir gemi açısından ülkemiz özelinde değerlendirildiğinde ise; oldukça dinamik bir sektör olan, 100 binden fazla geminin oyuncusu olduğu ve ekseriyeti uluslararası boyutta cereyan eden deniz ticaretinde, herhangi bir geminin ülkemiz deniz egemenlik alanlarına gelmeden önce, yasaklanmış veya yasa dışı olan bir eylemi gerçekleştirip gerçekleştirmediğinin takip edilebilmesi mümkün görünmemektedir. Öte yandan, olası bir kaza halinde ülkemiz, değerlerimiz ve halkımız için katastrofik sonuçları olma olasılığı çok yüksek olan özellikle ham petrol ürünleri gibi yükleri taşıyan yüklü gemilerin Türk Boğazları'ndan geçişleri esnasında, P&I sigortalarının halen geçerli ve kapsayıcı olduğunun bir şekilde teyit edilmesi gerekmektedir. Aksi halde, olası bir kaza sonrasında, P&I sigorta kuruluşunun bulunamaması veya sigorta kuruluşunun yukarıda belirtilen sebeplerle yapılması gereken iş ve işlemleri reddetmesi veya bütün bunlara ilişkin süreçlerin zaman alması ve gerekli müdahalelerin gecikmesi hallerinde; öncelikle ülkemiz, değerlerimiz ve halkımız hayati derecede zarar görebilecek, bunun yanında ise önemli bir su yolu olan Boğazlarımızın bu süreçte kapalı kalması halinde de tedarik zinciri ve lojistik hareketlilik durma noktasına gelecek, küresel bir kriz durumu meydana gelebilecektir. Bu sebeple, geminin yaptığı bu sefer esnasında halen geçerli P&I sigortası kapsamında olacağına ilişkin ilave bir teyit mektubu alınmasının en maliyet-etkin ve makul çözüm olacağı değerlendirilmiştir.

Bu itibarla, 01/12/2022 tarihinden sonra Türk Boğazları'ndan yüklü olarak geçecek ham petrol taşıyan gemilerin P&I sigorta kuruluşlarından, gemi detayı, yükü ve seferinin yer aldığı ve P&I sigortasının bu gemi, sefer ve yük için geçerli ve kapsayıcı olacağını belirtir bir mektubun alınması, bu mektubun yine bu sigorta kuruluşları veya temsilcileri tarafından geminin vereceği Seyir Planı-1 (SP-1) raporuna eklenmesi ve ayrıca istcan.gth@kiyiemniyeti.gov.tr e-posta adresine gönderilmesi, konuyla ilgili iş ve işlemlerin olası zaman kayıplarını önlemek ve geminin geçişini geciktirmemek amacıyla mümkün olduğunca erken gemi acenteleri tarafından koordine edilmesi hususlarında bilgilerinizi ve gereğini arz/rica ederim.''

Gelişmeleri takip edip sizlerle paylaşmaktan mutluluk duyacağız. Konu ile ilgili herhangi bir sorunuz olması halinde 7/24 bizlerle iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.