İş Hukuku Bülteni

Esin Avukatlık Ortaklığı İş Hukuku Ekibi olarak, iş ve göç hukuku ile ilgili yasal gelişmelere erişebileceğiniz aylık bültenimizin ilk sayısını sizinle paylaşmaktan memnuniyet duyuyoruz.

Bu bülten, Türkiye'de iş ve göç hukuku ile ilgili yasal gelişmelerin bir özeti olup, gelişmeleri her ay sizinle paylaşacağı

İşçi ve işveren alacakları ve tazminatları ile ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarına arabuluculuk dava şartı

Yürürlük tarihi: 1 Eylül 2023

Özet

5 Nisan 2023 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 7445 Sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) ile arabulucuya başvurunun dava şartı olarak düzenlendiği haller genişletilmiştir. Bu kapsamda, bireysel ve toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacakları ve tazminatları ile ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında arabulucuya başvurulması dava şartı haline getirilmiştir. Kanun uyarınca söz konusu değişiklik, 1 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Önemli detaylar

  • İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
  • Kanun ile, bireysel ve toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacakları ve tazminatları ile ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında da arabulucuya başvurulması dava şartı haline getirilmiştir.
  • Söz konusu davalarda arabulucuya başvuru dava şartının yerine getirilmemesi halinde davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddi talep edilebilecektir.

Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi

Yürürlük tarihi: 3 Mart 2023

Özet

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (“EYT”) yasası olarak da bilinen, 3 Mart 2023 tarihinde Resmi Gazete'deyayımlanan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun HükmündeKararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na (“Kanun”) geçici 95. madde eklenmiştir. Bu yasa değişikliği ile Kanun kapsamında 9 Eylül 1999 tarihinden önce ilk defa sigortalı sayılanların emekliliğe hak kazanması için aranan şartlar yeniden düzenlenmiştir.

Önemli detaylar

  • 9 Eylül 1999 tarihi öncesinde sigortalı sayılanlar ilgili yasal düzenlemeden faydalanacaktır. Kanun kapsamında emekliliğe hak kazanmak için Kanun'un 4/1-(a) statüsündeki çalışanlarının (i) kadın sigortalı ise 20, erkek sigortalı ise 25 yıllık sigortalılık süresini tamamlaması, (ii) ilk defa sigortalı olunan tarihe göre kademeli olarak değişen 5000 ila 5975 prim günü ödemesini sağlaması gerekmekt
  • İlgili Kanun uyarınca,
    • 8 Eylül 1999 (dahil) tarihinden önce uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) kapsamında çalışmaya başlayanlar,
    • 9 Eylül 1999 (dahil) tarihinden sonra uzun vadeli sigorta kolları kapsamında çalışmaya başlamalarına rağmen hizmet borçlanması ile ilk defa sigortalı olunan tarihin, diğer bir deyişle sigortalılık başlangıç tarihinin geriye götürülmesine olanak sağlayan mevzuat hükümleri uyarınca yaptıkları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 (dahil) öncesi olacak şekilde geriye götürülen kişiler

yaş şartı aranmaksızın emekliliğe hak kazanacaktır.

  • Sigortalılar, 4/1-(a), 4/1-(b) veya 4/1-(c) statüsünden hangisine tabi oldukları fark etmeksizin Kanun kapsamında emekli olabileceklerdir.
  • EYT düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 (dahil) tarihi öncesinde ilk defa sigortalı sayılan çalışanların Kanun kapsamında işten ayrıldıktan sonra işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutar hazine tarafından karşılanacaktır.
  • Bununla birlikte, emekli olduktan sonra aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya devam eden çalışanın işten ayrılması halinde, söz konusu çalışana ilişkin olarak bu teşvikten tekrar yararlanılamayacaktır.

Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi doğrultusunda sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi 5 puanlık prim indirimi

Yürürlük tarihi: 14 Nisan 2023 (3 Mart 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere)

Özet

Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 14 Nisan 2023 tarihli ve 2023/19 sayılı genelgesi ile, 8 Eylül 1999 (dahil) tarihi öncesinde ilk defa sigortalı sayılan çalışanların emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi kapsamında işten ayrıldıktan sonra yeniden işe alınması halinde sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutarın hazine tarafından karşılanacağı haller düzenlenmiştir.

Önemli detaylar

  • 5 puanlık prim indiriminden faydalanılabilmesi için aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir:
    1. Çalışanın 3 Mart 2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesinin verilmesi ve işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya başlaması,
    2. Çalışanın 3 Mart 2023 tarihi ve sonrasında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunması ve bu talebe istinaden kendisine 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun geçici 95. maddesi kapsamında ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanması,
    3. İşyerinin özel sektör işverenine ait olması,
    4. Aylık prim ve hizmet belgesinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresi içinde verilmesi,
    5. Tahakkuk eden primlerin yasal süresi içinde ödenmesi,
    6. İşverenin Türkiye geneli yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının bulunmaması,
    7. İşverenin çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildird - iği sigortalıları fiilen çalıştırmadığı yönünde herhangi bir tespitin bulunmaması.
  • 5 puanlık indirimden, indirim kapsamına giren sigortalıların ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmadan önce en son çalıştıkları işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalıştıkları süre boyunca yararlanılabilecektir.
  • 5 puanlık indirimden yararlanılabilmesi için, işverenlerce e-SGK kanalıyla başvuruda bulunulması gerekmektedi

İşverenler, 5 puanlık teşvik indiriminden yararlanmak için, bu kapsamda bulunan çalışanlara ilişkin yapılacak başvuruları, https://www.sgk.gov.tr/ adresinden giriş yapılmak suretiyle erişilen “e-SGK/ İşveren/ İşveren Sistemi https://uyg.sgk.gov.tr/ IsverenSistemi /Teşvikten Faydalanılacak Sigortalı Tanımlama” ekranında yer alan “15510- Sosyal Güvenlik Destek Primi İndirimi” menüsü aracılığıyla yapabilecektir.

İşsizlik sigortası primi teşvikine ilişkin düzenleme

Yürürlük tarihi: 11 Nisan 2023 (1 Ocak 2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere)

Özet

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alan, 10'dan fazla çalışanı bulunan ve 3 yıl süreyle ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde sağlanacak işsizlik sigortası primi işveren payı desteği 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun (“Kanun”) ek 4. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemenin uygulama esasları ise Sosyal Güvenlik Kurumu'nun 11 Nisan 2023 tarihli ve 2023/18 sayılı genelgesi altında düzenlenmektedir.

Önemli detayla

  • IÇok tehlikeli sınıfta yer alan ve 10'dan fazla çalışanı bulunan işyerlerinde, 3 yıl içerisinde ölümlü veya sürekli iş göremezlik ile sonuçlanan bir iş kazası meydana gelmemiş ise, çalışanların işsizlik sigortası işveren payı, teşvik kapsamında bir sonraki takvim yılından itibaren geçerli olacak şekilde 3 yıl süre ile %2 yerine %1 olarak alınacaktır. Toplam sigortalı sayısının 10 ve altına düşmesi halinde teşvikten yararlanan çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm işyerleri için teşvik uygulamasına çalışan sayısının 10 ve altına düştüğü ay/dönem başından itibaren son verilecektir.
  • Çalışan sayısı hesaplanırken Türkiye genelinde birden fazla tescilli çok tehlikeli sınıfta yer alan işyeri bulunan işverenlerin çalıştırdığı toplam çalışan sayısı esas alınacaktır.
  • Eğer ölümle veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası meydana gelirse, söz konusu iş kazasını takip eden aydan itibaren ilgili teşvikin uygulamasına son verilecektir. İş kazasının yaşandığı tarih ve öncesinde yararlanılan teşvikler işverenlerden geri alınmayacaktır. Bununla birlikte işverenler, teşvikten yararlanmak için öngörülen şartları tekrar sağlarlarsa, talepleri halinde söz konusu teşvikten yeniden yararlanabileceklerdir.
  • Ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan bir iş kazası gerçekleşmesine rağmen söz konusu iş kazalarını bildirmeyen işverenler, iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren yararlandıkları primleri yasal faizi ile geri ödeyecek ve ilgili teşvikten 5 yıl süre ile yasaklanacaklardır. Yasak kapsamına giren işveren alt işveren ise, asıl işveren hakkında da 5 yıl süre ile teşvikten yasaklanma söz konusu olacaktır.
  • Yersiz yararlanılan tutarlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 89. maddesinin ikinci fıkrası kapsamında gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
  • Kanun'da aranılan bütün şartları sağladığı halde, şartların sağlanıp sağlanmadığının kontrolü aşamasında Sosyal Güvenlik Kurumu sisteminden kaynaklanan nedenlerden dolayı bu teşvikten yararlanamayan işverenler, Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurmaları halinde bu teşvikten yararlandırılacaktır.
  • Hakkında yasaklama kararı verilen işyerlerinde, 5 yıllık yasaklama süresi içerisinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmesi ve bu iş kazasının bildirilmemesi veya geç bildirilmesi halinde söz konusu işyerleri için bu iş kazasının meydana geldiği tarihi takip eden ay başından itibaren yeni bir 5 yıllık yasaklama yapılacaktır.
  • Söz konusu teşvikten yararlanmak istemeyen işverenlerin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne dilekçe ile başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
  • Asıl işveren alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, asıl ve alt işverenlerin tehlike sınıflarının farklı olması halinde, sadece çok tehlikeli sınıfta yer alan asıl veya alt işverenler söz konusu teşvikten faydalanabilecektir.

İşkolları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Yürürlük tarihi: 12 Mayıs 2023

Özet

12 Mayıs 2023 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan İşkolları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile işyerinin girdiği iş kolunun belirlenmesine ilişkin maddede değişiklik yapılmış, işkolu tespitine ilişkin maddelerde ve Yönetmelik'in eklerinde yer alan işkolları tablolarında değişiklikler ve eklemeler yapılmıştır. Yönetmelik uyarınca söz konusu değişiklikler, yayım tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.

Önemli detayla

  • İşyerlerinde işkollarının belirlenmesinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca (“Bakanlık”) yapılacağına dair düzenleme muhafaza edilmekle birlikte, bir işyerinin girdiği işkolunun; Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan alınan işyeri tescil bilgileri, vergi levhası, ticaret sicil gazetesi kaydı, meslek kuruluşlarında bulunan bilgiler göz önünde bulundurularak Bakanlık tarafından belirleneceği düzenlenmiştir.
  • Yönetmelik'e, Çalışma Genel Müdürlüğü'nün işkolu tespiti için ihtiyaç duyduğu bilgi ve belgeleri işverenden veya ilgili kurumlardan isteyebileceğine, ilgilileri toplantıya çağırabileceğine ve yerinde inceleme yapabileceğine ilişkin düzenleme eklenmiştir. Buna ek olarak Çalışma Genel Müdürlüğü'nün, inceleme sonucunda hazırlanan tespit raporunda yer alan değerlendirmeler doğrultusunda işyerinin hangi işkoluna girdiğini tespit edeceğine yer verilmiştir.
  • Yönetmelik'in EK-l numaralı ekinde yer alan 12 numaralı “Metal” başlıklı metal işkolu tablosuna, “Şarj edilebilir elektrikli araç bataryası ile parçalarının imalatı” faaliyetleri eklenmiştir.
  • Yönetmelik'in EK-1 numaralı ekinde yer alan 20 numaralı “Genel İşler” başlıklı işkolu tablosunda yer alan “Belediye hizmetleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “belediyelerin şirketleri, bağlı kuruluşları, müessese ve işletmeleri ile bunların birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketlerin diğer işkollarında faaliyet gösteren işyerleri hariç” ibaresi eklenmiştir.

İstanbul Bölge Adliyesi 46. Hukuk Dairesi Esas No: 2020/2264 Karar No: 2022/952

Karar Tarihi: 21 Nisan 2022

Özet

İstanbul Bölge Adliyesi 46. Hukuk Dairesi'nin (“Mahkeme”) 2020/2264 esas, 2022/952 karar numaralı ve 21 Nisan 2022 tarihli kararı uyarınca yeni işverene güvenerek işinden istifa eden çalışanın işe başlatılmaması halinde çalışanın, mahrum kalınan kıdem tazminatı ile yeniden işe başlayana kadar doğan ücret alacağını kendisini işe almayan işverenden talep edebileceğine karar verilmiştir.

Önemli detaylar

  • Dava dosyasında yer alan yazışmalar incelendiğinde, davalının (“Davalı”), davacının (“Davacı”) işinden istifa etmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
  • Davacı'nın da bu doğrultuda davranarak işinden istifa ettiği, iş sözleşmesinin imzalanması için istenen belgeleri sunduğu ve Davacı'ya göreve başlamasının bildirildiği anlaşılmakla birlikte, Davalı'nın bu aşamada Davacı'yı işe almaktan vazgeçtiği görülmektedir.
  • Bu sebeple Mahkeme, Davacı'nın kıdem tazminatı miktarı ile yeniden işe girdiği tarihe kadar doğan ücret alacağına dayalı zararını talep hakkı olduğuna karar vermiştir ve ilk derece mahkemesinin kararını isabetli bulmuştur.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.