Kişisel Verileri Koruma Kurumu ("Kurum") tarafından 13.11.2023 tarihinde, Kurum'un internet sitesi üzerinden yapılan kamuoyu duyurusu kapsamında, mağazalarda gerçekleştirilen alışverişlere ilişkin kasa işlemleri esnasında ilgili kişilere ticari elektronik ileti gönderildiği yönünde bir çok şikayet ve ihbarın Kurum'a ulaştığı, bu ihbar ve şikayetlerin Kurum tarafından 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ("Kanun") kapsamında incelendiği belirtilerek, bu tür işlemler açısından dikkat edilmesi gereken hususların altı çizilmiştir.

Her ne kadar duyuru, mağazalardaki işlemleri kapsasa da, mağaza işletmesi dışında benzer uygulamaları yapan veri sorumluları için de aşağıda anlatılan yükümlülüklerin kıyasen uygulanabileceği kanısındayız.

  1. Geçmiş

Kurum daha önce bu konuda 17.12.2021 tarihinde bir duyuru yapmış olup, bahse konu duyuruda ilgili kişilere ödeme işlemleri esnasında doğrulama kodu gönderilen SMS içeriklerinde ya da SMS gönderimi öncesinde veri sorumlusunca herhangi bir aydınlatma yapılmadığı ve/veya söz konusu kodun ödeme işlemlerinin tamamlanması ya da bilgilerinin güncellenmesi için gerekli olduğu gerekçesi ile istenilmesine rağmen veri sorumlusu tarafından bu yolla ticari elektronik ileti gönderimine ilişkin açık rıza alınması suretiyle ilgili kişilerin yanıltıldığı belirtilmiştir.

Kurum, bahse konu duyuruda; (i) kişilerin telefonuna gönderilecek olan SMS'in amacına ilişkin olarak veri sorumlusunun mağazalarda yetkilendirdiği kişiler tarafından ilgili kişilere açık ve anlaşılır bir biçimde bilgi aktarılması, (ii) aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilebilmesini teminen söz konusu SMS içeriklerinde de gerekli kanalların sağlanması, (iii) SMS ile doğrulama kodu gönderilerek üyelik sözleşmesi, kişisel verileri işleme izni, ticari elektronik ileti onayı vb. birbirinden farklı işleme faaliyetlerinin tek bir eylemle gerçekleştirilmesine yönelik uygulamalara son verilmesi gerektiğini, (iv) açık rıza ve aydınlatmanın birbirinden ayrı şekilde yerine getirilmesi gerektiğini ve (v) alınacak açık rızanın Kanun'daki tüm unsurları1 kapsaması gerektiğini belirtmiştir.

Ancak gelen ihbar ve şikayetler neticesinde söz konusu uygulamaya bir çok veri sorumlusu tarafından devam edildiğinin tespit edilmesi nedeniyle Kurum tarafından işbu Bilgi Notu'na konu 13.11.2023 tarihli duyuru yayınlanmıştır.

  1. Güncel Duyuruda Dikkat Çekilen Ek Hususlar

Kurum, 13.11.2023 tarihli güncel duyurusunda, 17.12.2021 tarihli önceki duyurusunda belirtilen hususlara ek olarak, ticari elektronik ileti gönderilmesi amacıyla kişisel verilerin işlenmesine yönelik açık rızanın, alışverişin tamamlanmasından sonra talep edilmesi gerektiği, diğer bir deyişle, açık rızanın, alışverişin tamamlanmasına yönelik bir gereklilik olmaması gerektiği, aksi takdirde açık rızanın "bilgilendirmeye dayanma ve özgür iradeyle açıklanma" unsurlarının zedeleneceği ve ürün veya hizmetten yararlandırmanın ön şartı olarak sunulması nedeniyle geçersiz olacağını belirtmiştir.

  1. Sonuç

Kurum tarafından yapılan 17.12.2021 tarihli duyuru ve 13.11.2023 tarihli duyuru kapsamında; mağazalarda SMS gönderimi yoluyla ticari elektronik ileti izni alınması veya sair hususlarda açık rıza temin edilmesi ve aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmesi Kanun'a aykırı olmamakla birlikte, bu işlemler yapılırken, duyurularda dikkat çekilen hususlara uygun hareket edilmesi gerekmektedir.

Kurum, geçmiş tarihli birçok kararında, açık rızanın hizmetin ön şartı haline getirilmesinin Kanun'a uygun olmadığını belirtmişti. Bu duyurular kapsamında, özellikle ticari elektronik ileti gönderimi için temin edilecek açık rıza bakımından bu koşula hassasiyet gösterilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Keza, Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelik de, ticari elektronik ileti gönderimi için alınacak onayın, hizmetin ön şartı olamayacağı açıkça belirtilmektedir. Bu itibarla, yalnızca mağazalar değil, farklı mecralar üzerinden temin edilecek ticari elektronik ileti onayı ve bu hususta Kanun uyarınca temin edilecek açık rıza için, duyurularda belirtilen hususlara uyulması önem arz etmektedir.

Footnote

1 Kanun'un 3. Maddesi uyarınca açık rızanın unsurları : (i) belirli bir konuya ilişkin olması, (ii) bilgilendirmeye dayanması ve (iii) özgür iradeyle açıklanması.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.