ÖZET

Kısmi bölünme işlemi, belirli şartlar dahilinde gerçekleşmesi durumunda vergisiz olarak gerçekleşebilecek  bir yeniden yapılandırma metodudur. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi  Kanunu'nda yer alan şartlar dahilinde gerçekleştirilecek kısmi bölünme işlemi çerçevesinde, kısmi bölünme  işlemine taraf olan yani bölünen şirket nezdinde sermaye azaltımına gidilmesi olağan ve beklenen bir  durumdur.

Her ne kadar kısmi bölünme işlemi kapsamında hayatın olağan akışına uygun olan bir sonuç olarak  nitelendirilebilecek sermaye azaltımı müessesesi, sermaye azaltımı işlemininin ve de dolayısıyla kısmi  bölünme işleminin vergilendirilmesi yönüyle Vergi İdaresi tarafından farklı yorumlanmaktadır. Nitekim  Vergi İdaresi vermiş olduğu görüşler çerçevesinde, sermaye azaltımında kullanılan sermaye kaynaklarına  göre işlemin vergilendirmeye tabi olup olmayacağına karar vermektedir.

Anahtar Kelimeler: Kısmi Bölünme, Sermaye Azaltımı, Sermaye Azaltımının Vergilendirilmesi, Sermaye Azaltım Kaynakları.

GİRİŞ

Sermaye şirketleri çeşitli sebepler doğrultusunda kanunlar kapsamında kendilerine hak olarak tanınan yeniden yapılandırma uygulamalarına başvurabilmektedirler.

Bu yapılandırma çeşitlerinden en çok başvurulan iki uygulamanın ise sermaye azaltımı ve kısmi bölünme1 işlemi olduğunu söylemek mümkün bulunmaktadır. Sermaye azaltımı işleminin yürütülmesinde kullanılan bazı sermaye kaynaklarının niteliği sebebi ile azaltım işleminin vergisel boyutunda bazı tartışmalar doğmuştur. Kısmi bölünme işleminde -bazı durumlarda- sermaye azaltımının yasal bir gereklilik olarak karşımıza çıkabilmesi sebebiyle bu tartışmalar kısmi bölünme müessesesi nezdinde de önem arz etmektedir. Bu çalışmamızda, İdare'nin ve yargının görüşleri çerçevesinde kısmi bölünme işlemi kapsamında sermaye azaltımının vergilendirilmesi hususuna değinilecektir.

  1. KISMİ BÖLÜNME İŞLEMİ NEDİR?

1.1. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu  ("TTK") Yönünden

Bölünme müessesesi TTK 159. vd. maddelerinde düzenlenmiş olup; tam ve kısmi bölünme eklinde iki şekle ayrılmıştır. Kısmi bölünme işlemine ise TTK'nın 159/1-b fıkrasında yer verilmiştir. Buna göre kısmi bölünme işlemi ile birlikte, bir şirketin malvarlığının bir veya birden  fazla bölümünün diğer şirketlere devrolunacağı; bölünen şirketin ortaklarının, devralan şirketlerin paylarını ve haklarını iktisap edecekleri veya bölünen şirketin, devredilen malvarlığı  bölümlerinin karşılığında devralan şirketlerdeki payları ve hakları elde ederek yavru şirketini  oluşturacağı anlaşılmaktadır.

Kısmi bölünme ile tam bölünme arasındaki  en önemli farklılığı, kısmi bölünme halinde aktifindeki bir kısım varlıkları devreden şirketin,  tam bölünme işleminin aksine tüzel kişiliğinin  devam etmesi oluşturmaktadır. Tam bölünme  ile şirket nezdinde tasfiyesiz infisah söz konusu  olurken, kısmi bölünme işlemi ile bölünen şirket  kalan varlıklarıyla birlikte faaliyete devam  etmektedir.

Bölünme İşlemi Sebebiile Yapilan Sermaye Azaltiminin Vergilendirilmesi Sorunsali (PDF)

Footnotes

1 Danıştay 9. Dairesi'nin 16.07.2009 tarih ve E.2008/2926, K.2009/3161 sayılı kararında da kısmi bölünmenin amaçları aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:

  • Bölünerek yeniden yapılanmaya olanak sağlamak,
  • Uluslararası düzeyde rekabet edebilmek,
  • Ekonomik gelişmelere ayak uydurabilmek,
  • Kıt kaynakları daha verimli bir şekilde kullanmak ve kârlılığı artırmak,
  • Maliyetleri düşürmek,
  • Aynı şirket bünyesinde yürütülen birden çok hizmet veya üretim faaliyetlerini ayrıştırarak işletmelerin mevcut hantal yapıla[1]rından kurtarılması,
  • Anlayış ve görüş farklılığı olan ortakların ortaklıklarının ayrıştırılması ve uzmanlaşmanın önündeki engellerin kaldırılması gibi hususların gerçekleşmesi.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.