ÖZET
Teknoloji hayatimizda alisilagelmis gündelik islemlere etki ederek is yapis sekillerini degistirmekte. Market alisverisinden taksi çagirmaya kadar pek çok islem artik elektronik ortama tasinmisken, yargisal süreçler de kagit ve mürekkep kullanmak yerine, elektronik ortamda yürütülmeye baslandi. Bu teknolojik gelismelerin bir görünümü de postla islemlerinin de artik elektronik yolla gerçeklestirilmesidir.
Elektronik tebligata iliskin usul ve esaslarin kanun ve yönetmeliklerle regüle edilmis olmasina karsin, uygulamada meydana gelen fakli görüsler ve konuya iliskin çelisen Yargitay kararlari nedeniyle, elektronik tebligat yoluyla teblig edilen belgelere iliskin yasal sürelerin ne zaman islemeye baslayacagi konusunda belirsizlik olusmustur. Teblig tarihinin belirlenmesinde dikkate alinan esaslar nedeniyle hak kayiplari yasanmamasi adina, elektronik tebligatin ne zaman teblig edilmis sayilacagi konusu ivedilikle netlige kavusturulmali ve bu konuda içtihat birligi saglanmalidir.
Anahtar Kelimeler: E-Tebligat, Tebligat Kanunu, Yargitay Kararlari
GIRIS
7201 sayili Elektronik Tebligat Kanunu ("Tebligat Kanunu")'nun 7/a maddesi uyarinca belirli kisilere elektronik yolla tebligat yapilmasi zorunlu hale getirilmis ve bu sekilde yapilacak tebligatlara iliskin usul ve esaslar Elektronik Tebligat Yönetmeliginde ("Yönetmelik") belirlenmistir.
Mevzuattaki düzenlemelerin ilk etapta net ve anlasilir olmasina karsin, uygulamada özellikle yasal sürelerin ne zaman baslayacagi konusunda farkli argümanlar ve tartismalar meydana gelmistir. Elektronik yolla yapilan tebligatlarda yasal sürelerin baslayacagi tarih bakimindan, tebligatin açildigi günün mü yoksa her halükarda tebligatin alinmasini takip eden besinci günün mü esas alinacagi konusundaki bu hukuki tartismalar ile Yargitay tarafindan verilen kararlarda görüs birligi saglanamamasi hukuki belirsizligi daha da artirmistir. Bu belirsizlik hali ise hak kayiplarina neden olabilecek ve yargilama süreçlerini sekteye ugratabilecek düzeydedir. Bu yazimizda elektronik tebligata iliskin yasal düzenlemeler ve bu düzenlemelerin farkli sekilde yorumlandigi Yargitay kararlari incelenecektir.
I. YASAL DÜZENLEMELER
Elektronik iletisimin fiziki posta yoluyla tebligata kiyasla daha hizli ve masrafsiz olmasi; taraflarin konumlari nedeniyle tebligat tarihlerinin arasinda uzun süre farklari olusmasinin önüne geçilerek, tebligatta birligin saglanmasi; yargilama süreçlerinin daha seri sekilde yürütülebilmesi; teblig almadan imtina gibi hallerin önüne geçilebilmesi ve sair nedenlerle Tebligat Kanunu'nun 7/a maddesi ve Yönetmelik uyarinca belirli gerçek ve tüzel kisilere1 elektronik yolla tebligat yapilmasi zorunlu hale getirilmistir.
Sayilan gerçek ve tüzel kisiler disindaki kisilere de talep etmeleri halinde elektronik yolla tebligat yapilabilecektir.
Yönetmeligin elektronik tebligatin hazirlanmasi ve muhataba ulastirilmasina iliskin usul ve esaslari düzenleyen 9. maddesi uyarinca, elektronik tebligat; zaman damgasiyla iliskilendirerek muhatabin elektronik tebligat adresine, sadece muhatabin görebilecegi sekilde sifrelenerek iletilir ve muhatabin elektronik tebligat adresine ulastigi tarihi izleyen besinci günün sonunda tebligat yapilmis sayilir. Bu dogrultuda, teblig edilen belgelere iliskin yasal süreler de elektronik tebligatin muhatabin adresine ulasmasini takip eden besinci günün sonunda baslar.
Hem Tebligat Kanunu hem de Yönetmelik uyarinca, elektronik tebligatin, tebligatin muhataba ulastigi günü takip eden besinci günün sonunda teblig edilmis sayilacagi düzenlenmis; tebligatin okunmasi halinde ve her halükarda tebligatin ulasmasini takip eden besinci günün sonunda teblig edilmis sayilacagi yönünde asamali bir düzenleme yapilmamistir. Süphesiz ki elektronik tebligatin teblig tarihi bakimindan öngörülen bes günlük süre, bir üst sinir olarak öngörülseydi, bu husus mevzuatta açikça düzenlenirdi. Düzenlemeye dahil edilmeyen, elektronik tebligatin okunmasi halinde teblig edilmis sayilacagi yönündeki bir kosulun; kanunun lafzinin disina çikilarak, tebellüg tarihi gibi yargilama süreçleri ve yasal haklarin kullanilmasinin temelini olusturan bir konu bakimindan esas alinmasi ise uygulamada belirsizlige ve hak kayiplarina neden olabilecektir.
Ne var ki elektronik tebligatin besinci günden önce açilmis olmasi halinde, sistem üzerinde okuma tarihinin görünmesi ve tebligat muhatabinin elektronik tebligati açtiginda delil kaydi olusmasi nedeniyle, besinci günden önce tebligat içeriginden haberdar olundugu tespit edilebilmektedir. Bu noktada bir belgenin okuma tarihinde teblig edilmis sayilip sayilmayacagi tartisma konusu olmaktadir. Her ne kadar Tebligat Kanunu ve Yönetmelik metni açik olsa da söz konusu tartisma konusu Yargitay nezdinde farkli kanaat ve uygulamalarin olusmasina sebebiyet vermistir.
II. YARGI KARARLARI
Elektronik tebligatin okuma tarihinde mi yoksa her halükarda muhataba ulastigi tarihi takip eden besinci günün sonunda mi teblig edilmis sayilacagi konusu Yargitay kararlarina da konu olmus ve Yargitay'in farkli hukuk daireleri tarafindan farkli degerlendirmeler yapilmistir. Teblig tarihinin yasal haklarin kullanilmasi bakimindan temel bir unsur olmasi nedeniyle, elektronik tebligatin hangi tarihte teblig edilmis sayilacagina iliskin içtihat farkliliklari, hak kayiplarina neden olabilecektir.
a. Yasal Sürelerin Tebligatin Iletilmesini Takip Eden Besinci Günün Sonunda Baslayacagina Iliskin Yargitay Kararlari
Istinaf kanun yoluna basvuru için öngörülen iki haftalik sürenin doldugu gerekçesiyle, istinaf isteminin esastan reddine iliskin bir Bölge Adliye Mahkemesi kararina karsi yapilan bir temyiz istemi kapsaminda Yargitay 10. Hukuk Dairesi tarafindan verilen 25.09.2018 tarihli, 2018/4120 E. ve 2018/6993 K. sayili karar ile Tebligat Kanunu'nun 7/a maddesinde yer alan "Elektronik yolla tebligat, muhatabin elektronik adresine ulastigi tarihi izleyen besinci günün sonunda yapilmis sayilir." hükmüne atif yapilarak; daha erken bir tarihte muhatap tarafindan açilmis ve okunmus olsa dahi, elektronik tebligatin, muhataba ulasmasini takip eden besinci günün sonunda teblig edilmis sayilacagina hükmedilmistir. Ilgili kararda bu dogrultuda, istinaf yoluna basvuru için öngörülen iki haftalik sürenin asilmadigina karar verilmistir.2
Ayni sekilde Yargitay 9. Hukuk Dairesi'nin 02.06.2020 tarihli, 2020/1175 E. ve 2020/4601 K. sayili kararinda da tebligatin muhatabin hesabina konulduktan sonra, okunsun ya da okunmasin, Yönetmeligin 9/6. maddesi uyarinca besinci günün sonunda yapilmis sayilacagi açikça hüküm altina alinmistir.3
Yargitay'in farkli hukuk dairelerinin bu kararlari disinda, Yargitay Hukuk Genel Kurulu'nun 14.01.2020 tarihli, 2019/623 E. ve 2020/9 K. sayili kararinda da elektronik tebligatin teblig edildigi tarihin, elektronik tebligatin muhatabin adresine ulastigi yahut muhatap tarafindan okundugu tarih olmadigi ve elektronik tebligatin muhatabin adresine ulasmasini takip eden besinci günün sonunda teblig edilmis sayilacagina hükmedilmistir.4
b. Yasal Sürelerin Elektronik Tebligatin Açilip Okundugu Tarihten Baslayacagina Iliskin Yargitay Karari
Yukarida örneklenen ve içerisinde Yargitay Hukuk Genel Kurulu kararinin da bulundugu kararlara karsin, Yargitay 4. Hukuk Dairesi'nin 09.12.2020 tarihli, 2020/187 E. ve 2020/4264 K. sayili karari ile elektronik tebligatin muhatabi tarafindan okundugu tarihte teblig edilmis sayilacagina hükmedilmis ve bu suretle uygulamadaki birlik bozulmustur.5
SONUÇ
Tebligat Kanunu ve Yönetmelik kapsaminda, elektronik tebligatin hangi tarihte teblig edilmis sayilacagi açikça düzenlenmistir. Bu düzenlemede yer verilmeyen bir yöntem veya durumun, teblig tarihinin belirlenmesinde esas alinmasi ve bu konuda birbiriyle çelisen Yargitay kararlarinin bulunmasi; hukuk güvenligi ilkesini zedelemekte, kisileri hak kaybina ugratabilecek bir risk teskil etmektedir. Teblig tarihi, yasal sürelerin baslamasi bakimindan esas alinan tarih oldugundan, bu tarihin net sekilde belirlenebilir olmasi ve uygulamada herkesçe ayni hesaplama yönteminin kullanilmasi gerektigi asikardir. Türkiye Barolar Birligi tarafindan da bu konuda içtihat birligi saglanmasi için Yargitay Baskanligi, Adalet Bakanligi ve Türkiye Adalet Akademisi Baskanligi'na yazi yazilarak, konunun degerlendirilmesi ve çözüme kavusturulmasi talep edilmistir.6
Kanimizca Yargitay 9. ve 10. Hukuk Daireleri ile Yargitay Hukuk Genel Kurulu tarafindan verilen, elektronik tebligatin muhataba ulastigi günü takip eden besinci günün sonunda teblig edilmis sayilacagina ve bu tarihten önce muhatabin tebligati okunmasinin dikkate alinmamasi gerektigine iliskin kararlari; Tebligat Kanunu ve Yönetmelikte yer alan düzenlemelerle örtüsmektedir ve bu yönde içtihat birligi saglanmalidir.
Footnotes
1. Tebligat Kanunu Madde 7/a - (Ek : 11/1/2011-6099/2 md.) (Degisik:28/2/2018-7101/48 md.) "Asagida belirtilen gerçek ve tüzel kisilere tebligatin elektronik yolla yapilmasi zorunludur. 1. 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayili Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayili cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bagli döner sermayeli kuruluslar. 2. 5018 sayili Kanunda tanimlanan mahallî idareler. 3. Özel kanunla kurulmus diger kamu kurum ve kuruluslari ile kanunla kurulan fonlar ve kefalet sandiklari. 4. Kamu iktisadi tesebbüsleri ile bunlarin bagli ortakliklari, müessese ve isletmeleri. 5. Sermayesinin yüzde ellisinden fazlasi kamuya ait diger ortakliklar. 6. Kamu kurumu niteligindeki meslek kuruluslari ve üst kuruluslari. 7. Kanunla kurulanlar da dahil olmak üzere tüm özel hukuk tüzel kisileri. 8. Noterler. 9. Baro levhasina yazili avukatlar. 10. Sicile kayitli arabulucular ve bilirkisiler. 11. Idareleri, kamu iktisadi tesebbüslerini veya sermayesinin yüzde ellisinden fazlasi kamuya ait diger ortakliklari; adli ve idari yargi mercileri, icra müdürlükleri veya hakemler nezdinde vekil sifatiyla temsile yetkili olan kisilerin bagli bulundugu birim."
2. Yargitay 10. Hukuk Dairesi'nin 25.09.2018 tarih ve E. 2018/4120 K. 2018/6993 K. sayili karari, Istanbul Barosu Dergisi 2019/2, S.455, Erisim Tarihi: 31.01.2021 https://www.istanbulbarosu.org.tr/barodergisi/files/assets/basic-html/page455.html
3. Yargitay 9. Hukuk Dairesi'nin 02.06.2020 tarih ve 2020/1175 E. 2020/4601 K. sayili karari, Kazanci Içtihat Bilgi Bankasi, Erisim Tarihi: 31.02.2021 http://www.kazanci.com/kho2/ibb/files/dsp.php?fn=9hd-2020-1175.htm&kw=`elektronik+tebligat`#fm
4. Yargitay Hukuk Genel Kurulu'nun 14.01.2020 tarih ve 2019/623 E. 2020/9 K. sayili karari, Kazanci Içtihat Bilgi Bankasi, Erisim Tarihi: 31.01.2021 http://www.kazanci.com/kho2/ibb/files/dsp.php?fn=hgk-2019-623.htm&kw=`elektronik+tebligat`#fm
5.Yargitay 4. Hukuk Dairesi'nin 09.12.2020 tarihli ve 2020/187 E. 2020/4264 K. sayili karari, Erisim Tarihi: 31.01.2020 https://d.barobirlik.org.tr/2021/etebligat/20210126_ek_yargitay4hdkarari.pdf
6. Türkiye Barolar Birligi'nin Kanunun Açik Hükmüne Ragmen E-Tebligatta Sürenin Yanlis Hesaplanmasi Hakkindaki 26.01.2021 tarihli yazisi, Erisim Tarihi: 31.01.2021 https://d.barobirlik.org.tr/2021/etebligat/20210126_yargitay.pdf
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
