Tüm dünyayi etkisi altina alan Covid-19 salgini, hukukun her alanini oldugu gibi marka hukukunu da pek çok yönden etkilemistir. Daha detayli incelendiginde, Covid-19 sürecinin marka hukukuna etkisinin çok farkli yönlerden oldugu rahatlikla görülebilmektedir.

Nitekim, Covid-19'un etkilerinin hissedilmeye baslandigi Mart, Nisan ve Mayis aylarinda toplam marka basvuru sayilari hizla düserken, özellikle Covid-19 süreci ile ilgisi bulunan marka basvurularinin sayisinin artmis olmasi bu etkinin en somut örnegidir. Dünyaca taninmis markalar da Covid-19 sürecine uyum saglamak amaciyla logolarinda çesitli degisiklikler yaparak müsterilerine sürece iliskin duyarliliklarini göstermeyi hedeflemislerdir.

Sürecin Marka Basvurularina Etkisi

Covid-19 sürecinin etkisini göstermeye basladigi Mart, Nisan ve Mayis aylarinda Türkiye'deki marka basvuru sayilarinin azaldigi görülmektedir. Bu azalmanin yasanmasinda teknik imkansizliklardan daha çok marka basvurularinin temel aktörleri olan ve degisik sektörlerde yer alan sirketlerin Covid-19 süreci nedeniyle içinde bulunduklari ekonomik belirsizlik ortami etkili olmustur. Nitekim marka basvurulari elektronik basvuru yoluyla yapilabilmektedir.

Öte yandan sürecin ilerleyen döneminde ise marka basvurularinda, 2019 yilina oranla, oldukça önemli bir artis gerçeklesmistir.

Resmi istatistikler incelendiginde marka basvuru sayilarinin Covid-19'un etkilerini gösterdigi ilk dönemde azaldigi anlasilabilmektedir. Türk Patent ve Marka Kurumu'nun ("TÜRKPATENT") resmi istatistiklerine göre1 , Ocak ve Subat aylarinda geçen yilin ayni aylarina oranla %29.2 ve %20.5 oranlarinda artmis olan marka basvuru sayisi, ilk Covid-19 vakasinin ülkemizde tespit edildigi Mart ayinda, geçen yilin ayni ayina oranla %4 oraninda azalmistir. Marka basvuru sayilarindaki en dramatik düsüs ise Covid-19'un ülkemizde etkisini arttirdigi Nisan ayinda gerçeklesmistir. Nisan ayinda geçen yilin ayni ayina göre %22.6'lik bir düsüs gerçeklesmis bulunmaktadir.

Öte yandan, "yeni normal" kavraminin hayatimiza girdigi ve Covid-19'un da Nisan ayina nazaran etkisini azalttigi Mayis ayinda marka basvuru sayilarindaki düsüs gerilemistir. Uygulanmakta olan pek çok yasagin kalktigi, "yeni normal" düzeninin devam ettigi Haziran ayinda ise beklenenin oldukça üstünde bir artis gerçeklesmis ve marka basvurulari geçen yilin ayni dönemine göre %138.3 oraninda artmistir. Nitekim sürecin ilerleyen dönemlerinde de bu ivme devam etmis ve 2020 yili genelinde toplam 170590 marka basvurusu yapilmis ve 2019 yilina oranla %27 oraninda bir artis gerçeklesmistir.

Grafik 1 TÜRKPATENT Marka Basvuru Sayilari, TÜRKIYE, 2019-2020

1051298a.jpg

Kaynak: https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/statistics/, erisim: 28.01.2021

Tablo 1.1 TÜRKPATENT Marka Basvuru Sayilari

Avrupa Birligi Fikri Mülkiyet Ofisi ("EUIPO") istatistikleri incelendiginde ise, ülkemize oranla çok daha stabil bir süreç geçirildigi görülebilmektedir2. Nitekim Covid-19 sürecinin en etkili oldugu Mart, Nisan ve Mayis aylarinda bir artis gözlenmese de önemli miktarda bir düsüs de gözlenmemistir. Veriler incelendiginde ülkemizdeki duruma benzer sekilde en büyük düsüsün Mart ve Nisan aylarinda gerçeklestigi ve Mayis ayinda bir toparlanma sürecine girildigi görülmektedir. Haziran ayinda ise marka basvurularinda, geçen yilin ayni dönemine göre bir artis gerçeklesmis ve bu ivme yilin geri kalaninda da devam etmistir.

Grafik 2 EUIPO Marka Basvuru Sayilari, 2019-2020

1051298b.jpg

Kaynak: EUIPO Statistics in European Union Trade Marks 1996-01 to 2020-12 Evolution

Tablo 1.2 EUIPO Marka Basvuru Sayilari

Bu kapsamda, Türkiye'deki marka basvuru sayisinin Nisan ayinda yasadigi büyük düsüse ragmen hizla toparlandigini ve yili, son yillarin en büyük artisiyla kapattigini, EUIPO nezdindeki basvurularin ise bu süreci daha stabil olarak geçirdiklerini ve yili yine ülkemizle benzer sekilde, geçtigimiz yila oranla bir artisla kapattigini belirtebiliriz.

Covid-19 Süreci ile Ilgili Basvurular

Covid-19 salginiyla birlikte "Koronavirüs", "Korona", "Sosyal Mesafe", "Evde Kal" gibi pek çok kelime ve kelime grubu da günlük hayatimizin ayrilmaz bir parçasi haline gelmistir. Bu durum marka basvurularina da yansimistir.

Nitekim 2020 yili basindan beri yapilmis olan pek çok basvuruda Covid-19 salginiyla alakali olan "Covid-19", "Coronavirüs", "Koronavirüs", "Sosyal Mesafe", "Covid", "Korona" ve benzeri kelime ve kelime gruplarina rastlanabilmektedir.

TÜRKPATENT marka sicilinde yapilmis olan arastirmada, söz konusu marka basvurularinin bir kisminin tescil sürecinin devam ettigi görülürken bir kisminin da yapilan ilk inceleme neticesinde reddedildikleri görülmüstür.

TÜRKPATENT'in "Covid-19", "Korona" ve "Corona" ibareli marka basvurularini genel olarak temizlik, saglik ve tibbi ve koruyucu malzemelerin yer aldigi 03, 05, 09 ve 10. siniftaki mallar için ek bir ayirt edici sekil ve ibare içermedikleri sürece reddettigi söylenebilir.

Örnegin, 2020/32607 sayili "1051298c.jpg" marka basvurusunun 03 ve 05. siniflar, 2020/79814 sayili1051298d.jpg marka basvurusunun ise 03 ve 35. siniflar için tescil islemlerinin devamina karar verilirken yine 03. sinifta tescil edilmek istenen 2020/38152 sayili "Korona" ve 05, 10, 35 ve 44. siniflarda tescil edilmek istenen 2020/102931 "CoronaVac" marka basvurularinin reddine karar verilmistir. Benzer sekilde 05. Sinifta"Dezenfektanlar, antiseptikler (mikrop öldürücüler), tibbi amaçli deterjanlar, ilaçli sabunlar, dezenfekte edici sabunlar, anti bakteriyel el losyonlari." mallari üzerinde tescil edilmek istenen 2020/10514 sayili "Coronagel" ve 2020/93106 sayili 1051298e.jpgmarka basvurularida yapilan ilk inceleme sonucunda reddedilmistir. Öte yandan, yine 05. sinifta ayni mallar için tescil edilmek istenen 2020/35062 sayili "Hyper Corona" marka basvurusunun ise reddedilmedigi ve Marka Bülteni'nde yayinlandigi görülmektedir.

TÜRKPATENT'in, "Covid-19", "Korona" ve "Corona" kelimelerinin "tanimlayici" olarak nitelendirilemeyecegi mal ve hizmetler için yapilan marka basvurularini ise genelde reddetmedigi görülmektedir. Bu kapsamda 2020/45781 sayili "1051298f.jpg " marka basvurusunun 35. sinifta, 2020/58441 sayili "1051298g.jpg" marka basvurusunun 28 ve 41. siniflarda, 2020/35152 sayili "Korona Günlerinde Ask" marka basvurusunun 09 ve 41. Siniflarda, 2020/135119 sayili 1051298h.jpgmarka basvurusunun ise 09. sinifta tescil islemlerinin devamina karar verilmistir. Benzer sekilde 13. siniftaki "Atesli, havali, yayli silahlar ile bunlara ait kilif ve aski kayislari. Agir silahlar, havanlar, roketler. Havai fisekler. Kisisel kullanim için koruyucu gazlar" mallari üzerinde tescil edilmek istenen 2020/14479 sayili "Corona" marka basvurusu yapilan ilk incelemede reddedilmeyerek, Marka Bülteni'nde yayinlanmis ve sonrasinda tescil edilmistir. Öte yandan, 01, 18 ve 25. siniflarda tescil edilmek istenen 2020/34233 sayili "1051298i.jpg" ile 38 ve 41. Siniflarda tescil edilmek istenen 2020/60308 "Covid-19 Korona Salgin" marka basvurularinin ise reddedildigi görülmektedir.

TÜRKPATENT'in, Covid-19 süreci ile alakali "Sosyal Mesafe" ve "Evde Kal" kelimelerini içeren marka basvurularini da ayirt edici sekil ve kelime unsurlari içermedikleri sürece reddettigi görülmektedir. Bu kapsamda 35, 41, 42, 44. siniftaki hizmetler için tescil edilmek istenen 2020/38434 sayili "Sosyal Mesafe", 25 ve 35. siniftaki mal ve hizmetler için tescil edilmek istenen 2020/43475 sayili "1051298j.jpg", 35. siniftaki hizmetler için tescil edilmek istenen 2020/36708 sayili "Evdekal", 42. sinifta tescil edilmek istenen 2020/46933 sayili "1051298k.jpg" ve 30. sinifta yapilmis 2020/42290 sayili "1051298l.jpg " marka basvurulari TÜRKPATENT tarafindan reddedilmistir. Öte yandan yine 30. sinifta tescil edilmek istenen 2020/42291 sayili"Tadelle Evde Kal" marka basvurusu Marka Bülteni'nde yayinlanmis ve daha sonrasinda tescil edilmistir. Benzer sekilde 35. Sinifta tescil edilmek istenen 2020/63883 sayili 1051298m.jpgmarka basvurusunun da Marka Bülteni'nde yayinlanmasina karar verilmistir.

Mevcut Markalarin Covid-19 Sürecine Yaklasimi

Mevcut markalar da Covid-19 süreci boyunca pek çok farkli yaklasimla süreci yönetmeye çalismistir. Süreç içerisinde dünyaca ünlü markalar tarafindan çok sayida reklam filmi hazirlanarak sosyal mesafenin ve evde kalmanin önemine deginilmis, böylece bir farkindalik olusturulmaya çalisilmistir. Öte yandan, "sosyal mesafe logolari" olarak da adlandirilabilecek logolar da dünyaca ünlü markalarin süreç boyunca basvurdugu metotlardan biri olmustur.

1051298n.jpg 1051298o.jpg 1051298p.jpg

Ülkemizde yer alan markalar da bu yolla logolarini degistirmis ve "sosyal mesafe logolari" olusturma akimina katilmislardir.

1051298r.jpg 1051298s.jpg

Sonuç olarak tüm dünyayi etkisi altina alan Covid-19 salgini hukukun her alanini oldugu gibi marka hukukunu da pek çok yönden etkilemis, TÜRKPATENT nezdinde yapilan toplam marka basvuru sayilari sürecin basladigi Mart, Nisan ve Mayis aylarinda düserken özellikle Covid-19 süreci ile ilgisi bulunan "Korona", "Corona", "Covid", "Sosyal Mesafe", "Evde Kal" kelimelerini içeren marka basvurularinin sayisi ise hizla artmistir. Sürecin sonunda ise 2020 yilinda yapilan toplam marka basvurusu sayisinin, beklentilerin aksine, geçen yila oranla arttigi gözlenmistir. Mevcut markalar ise logo ve sloganlarinda Covid-19 sürecine paralel olarak geçici revizyonlar yapmislardir. 

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.