Enerji Piyasasi Düzenleme Kurumu'nun ("EPDK") 5015 sayili Petrol Piyasasi Kanununa ve Petrol Piyasasinda Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkinda Yönetmelige dayanarak hazirladigi "Motorin Türlerine Biodizel Harmanlanmasi Hakkinda Teblig" ("Teblig") 16 Haziran 2017 tarih ve 30098 sayili Resmi Gazete'de yayimlanmis ve yürürlüge girmistir.

Teblig'in amaci; enerjide disa bagimliligin azaltilmasi, kaynak çesitliliginin arttirilmasi, bitkisel atik yaglarin etkin olarak geri kazaniminin saglanmasi, çevre kirliliginin azaltilmasi ve Avrupa Birliginin yenilenebilir enerji politikalarina uyum saglanmasi olarak ifade edilmis; Teblig'in kapsami ise motorin türlerine yerli tarim ürünlerinden ve/veya bitkisel atik yagdan elde edilen biodizelin harmanlanmasina iliskin usul ve esaslar seklinde belirlenmistir.

  1. Yükümlülügün Esaslari

Tebligle birlikte anilan amaçlara dayanarak ve belirtilen kapsamda akaryakit dagitim lisansi sahiplerine yurt içinde pazarladiklari motorine belli bir oranda biodizel harmanlama yükümlülügü getirilmistir. Söz konusu yükümlülük, Teblig'in 5 inci maddesinde su sekilde ifade edilmistir:

"Dagitici lisansi sahipleri tarafindan, bir takvim yili içerisinde, ithal edilen ve kara tankeri dolum üniteleri hariç rafinericiden temin edilen motorininin toplamina, en az %0,5 (V/V) oraninda yerli tarim ürünlerinden ve/veya bitkisel atik yaglardan üretilmis biodizelin harmanlanmis olmasi zorunludur."

Harmanlama yükümlülügünün daha iyi anlasilmasi adina söz konusu hükmü, unsurlara ayirarak incelemek yerinde olacaktir:

  • Dagitici lisansi sahipleri tarafindan: Dagitici1, akaryakit dagitim yetkisi olan ve lisansina islenmesi halinde depolama, tasima, ihrakiye ve madeni yag üretimi islemleri yapabilen sermaye sirketi olarak tanimlanmistir. Teblig'in 5 inci maddesi, söz konusu tanima uyan lisans sahiplerini ilgilendirmektedir.
  • bir takvim yili içerisinde: Bir takvim yili, herhangi bir yilin 1 Ocak tarihinden 31 Aralik tarihine kadar olan zaman araligini ifade etmektedir.
  • ithal edilen ve kara tankeri dolum üniteleri hariç rafinericiden temin edilen motorininin toplamina: Ilgili hükümde, ithal edilen ve kara tankeri dolum üniteleri hariç tutularak rafinericiden temin edilen motorinin toplami, Teblig kapsaminda degerlendirilmistir. Rafinerici2 ise lisansi geregi rafinaj faaliyeti yapma hakki verilmis, petrol ticareti yapan sermaye sirketi olarak tanimlanmistir. 
  • en az %0,5 (V/V) oraninda: en az hacimce yüzde %0,5 oranini ifade etmektedir. Örnek vermek gerekirse; rafinericiden temin edilen motorinin toplami 1000 metreküp oldugu takdirde, ilgili miktara harmanlanmasi gereken biodizel en az 5 metreküp miktarinda olmalidir.
  • yerli tarim ürünlerinden ve/veya bitkisel atik yaglardan üretilmis biodizelin harmanlanmis olmasi zorunludur: Bitkisel atik yag, atik tanimina uygun3 bitkisel yaglar ile kullanilmis kizartmalik yaglari ifade ederken; Harmanlama, akaryakitin ismini degistirmeksizin, niceligini ve niteligini degistirecek ölçüde akaryakitla harmanlanan ürün ilavesi olarak tanimlanmaktadir4. Yerli tarim ürünlerinden ve/veya bitkisel atik yaglardan üretilmis olan biodizel, harmanlama islemine konu olacaktir.

Harmanlama Yükümlülügü ("Yükümlülük") kapsaminda eklenecek biodizel, teknik düzenlemelere uygun olmak zorundadir. Teblig hükümleri isiginda; Yükümlülük çerçevesinde Kuruma intikal eden bildirimlerin incelenmesinde biodizel orani en yakin % 0,01'e yuvarlatilarak degerlendirilecektir.

Motorine biodizel harmanlama islemi tankta ve/veya satis esnasinda gerçeklestirilebilir.

Takvim yilinin tamaminda faaliyette bulunmayan dagitici lisansi sahipleri için Yükümlülük söz konusu degilken; ihrakiye amaciyla ikmal edilen motorin de Yükümlülük disinda tutulmustur.

Piyasada biodizel arz sikintisi yasandiginin veya biodizel fiyat olusumunda rekabeti ve piyasayi bozucu durumlarin EPDK tarafindan tespit edilmesi durumunda, Tebligin 5 inci maddesinde yer alan harmanlama orani; EPDK tarafindan yeniden belirlenebilecektir.

  1. Yükümlülük Devri

Yükümlülügün bir kismi veya tamaminin bir baska biodizel harmanlama yükümlüsü dagitici lisansi sahibine devredilmesi mümkündür. Yükümlülügü devralacak dagitici lisans sahibinin asagidaki zorunlu sartlari yerine getirmis olmasi gerekmekte olup devralan tarafin bu maddenin asagidaki sartlari saglamamasi durumunda devir islemi geçersiz sayilacaktir:

  1. Yükümlülük döneminde biodizel harmanlama yükümlügünün tamamini yerine getirmis olmasi
  2. Takvim yilinda asgari 500 m3 biodizeli harmanlamis olmasi

Devre iliskin bildirim; Yükümlülügü devralan tarafindan Harmanlama Devri Formunun, Yükümlülük dönemini takip eden yilin Ocak ayi içerisinde; Elektronik Bildirim Sistemi araciligiyla EPDK'ya sunulmasi ile gerçeklestirilir.

  1. Aykirilik Halinde Uygulanacak Yaptirim

5015 Sayili Petrol Piyasasi Kanunu'nun Idari Para Cezalari baslikli 19 uncu maddesinin birinci fikrasinin (g) bendi uyarinca:

"Bu Kanuna veya ilgili mevzuata aykiri faaliyet gösterilmesi hâlinde sorumlulari hakkinda Kurulca asagidaki idari para cezalari uygulanir:

...

g) Kurum tarafindan yapilan düzenlemeler uyarinca biodizel, etanol ve benzeri harmanlama yükümlülügü bulunan lisans sahiplerine, eksik harmanlanan her bir metreküp ürün için iki yüz elli5 Türk Lirasi idari para cezasi uygulanir."

Biodizel harmanlama yükümlülügün ihlali eylemi, EPDK tarafindan 14/03/2019 tarihli ve 8487-3 sayili kararla belirlenen "Düzeltme Imkâni Olan Fiiller" arasinda sayilmadigindan Ihtar Uygulamasi kapsaminda degildir. Dolayisiyla ihlal halinde ön arastirma ve/veya sorusturma yapilarak Kanun'da öngörülen yaptirimlar dogrudan uygulanabilecektir. 

Buna göre, Petrol Piyasasi Kanunu'nun 19 uncu maddesi uyarinca yükümlülüge aykirilik söz konusu oldugunda yükümlü lisans sahiplerine, eksik harmanlanan her bir metreküp biodizel için üç yüz alti (306) Türk Lirasi tutarinda idari para cezasi uygulanacaktir. Uygulanan cezanin, teblig tarihinden bir ay içinde ödenmesi gerekir. Aksi halde süresinde ödenmeyen ilgili para cezasi, 6183 Sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun kapsaminda tahsil edilmek üzere vergi dairesine gönderilecektir.

Cezaya konu fiilin iki yil geçmeden ayni kisi tarafindan tekrarlanmasi durumunda, idari para cezasi iki kat olarak uygulanacaktir. Idari para cezasina karsi yargi yoluna basvurulmasi, ilgili vergi dairesine cezaya iliskin banka teminat mektubu verilmedigi sürece, tahsil islemlerini durdurmayacaktir.

Footnotes

1. 5015 Sayili Petrol Piyasasi Kanunu Madde 2

2. 5015 Sayili Petrol Piyasasi Kanunu Madde 2

3. Atik: Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kisi tarafindan çevreye atilan veya birakilan ya da atilmasi zorunlu olan herhangi bir madde veya materyal (2/4/2015 tarihli ve 29314 sayili Resmî Gazete'de yayimlanan Atik Yönetimi Yönetmeligi Madde 4)

4. Petrol Piyasasinda Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkinda Yönetmelik Madde 4

5. 2020 yilinda eksik harmanlanan her bir metreküp ürün için belirlenen idari para cezasi tutari 306 Türk Lirasidir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.