07.12.2019 tarihli ve 30971 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ("Kanun") ile dijital hizmet vergisi, konaklama, değerli konut ve gelir vergisi başta olmak üzere birçok vergi düzenlemesinde önemli değişiklikler yapılarak yeni düzenlemeler getirildi. Yürürlüğe giren işbu yeni Kanun ile ekonomide payı gittikçe artan dijital ortamdaki faaliyetlerin kayıt altına alınması ve bu alandaki ekonomik aktivitenin adil bir şekilde vergilendirilmesi amaçlanmakta; diğer vergi çeşitlerinin de mevcut ihtiyaçlara göre düzenlenmesi, vergi güvenliğinin sağlanması ve vergi cezalarında bazı değişiklikler yapılması öngörülmektedir. İşbu makalemiz ile vergi alanında önemli değişiklikler içeren yeni Kanun kapsamındaki düzenlemeler açıklanmaya çalışılacaktır.

  1. DİJİTAL HİZMET VERGİSİ
  1. Dijital Hizmet Vergisinin Konusu Nedir?

Kanun'a göre;

- Dijital ortamda sunulan her türlü reklam hizmetleri;

- Sesli, görsel veya dijital herhangi bir içeriğin dijital ortamdaki satışı, içeriklerin dijital ortamlarda dinlenmesi, izlenmesi, oynanması, elektronik cihazlara kaydedilmesi veya bu cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetler;

- Kullanıcılar arasında bir mal veya hizmetin satılması veya satılmasının kolaylaştırılmasına yönelik hizmetler;

- Dijital hizmet sağlayıcılarının dijital ortamda sağladığı aracılık hizmetleri

dijital hizmet vergisinin konusu kapsamında bulunmaktadır.

  1. Dijital Hizmet Vergisinin Mükellefi ve Sorumluları Kimlerdir?

Tam mükellef olup olmamalarına, dar mükellefiyette söz konusu faaliyetleri Türkiye'de bulunan işyeri veya daimî temsilcileri vasıtasıyla gerçekleştirip gerçekleştirmemelerine bakılmaksızın verginin konusu olan dijital hizmetleri sunan dijital hizmet sağlayıcıları dijital hizmet vergisinin mükellefi olarak belirlenmişlerdir.

Mükellefin Türkiye'de ikametgahının, işyerinin, kanuni ve iş merkezlerinin bulunmaması hali ve gerekli görülen diğer hallerde ise Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyete alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanlar ile işleme ve ödemeye aracılık edenleri verginin ödenmesinden sorumlu tutabilecektir.

  1. Dijital Hizmet Vergisinden Kimler Muaftır? Bu Muafiyet Nasıl Sonlanmaktadır?

Dijital hizmet vergisinden muafiyette Türkiye ve dünya genelinde elde edilen hasılat bakımından bir ayrım yapılmaktadır. Türkiye'de vergi konusunu oluşturan hizmetlerden elde edilen hasılat için işbu muafiyet sınırı 20 milyon Türk lirası iken dünya genelindeki hasılat bakımından muafiyetten yararlanabilmek için bu rakamın 750 milyon avrodan veya muadili yabancı para karşılığı Türk lirasından az olması gerekmektedir ("Muafiyet Sınırı"). İşbu Muafiyet Sınırı'nın altında kalan mükellefler dijital hizmet vergisinden muaf olmaktadır. Söz konusu Muafiyet Sınırı'nı verginin konusu olan hizmet türlerine göre sıfıra indirme veya üç katına kadar artırmaya ise Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Muafiyetin sonlanması ve dijital hizmet vergisi mükellefiyetinin söz konusu olması için ilgili hesap dönemi içerisinde Muafiyet Sınırı'nın ikisinin de üstünde hasılat elde edilmesi gerekmektedir. İşbu halde dijital hizmet vergisi mükellefiyeti, muafiyet sınırlarının aşıldığı vergilendirme dönemini takip eden dördüncü vergilendirme döneminden itibaren başlayacaktır. Muafiyet Sınırı'nın aşılıp aşılmadığının tespitinde ise hesap döneminin üçer aylık dönemlerinin sonu itibarıyla ilgili hesap dönemi içinde elde edilen kümülatif hasılat dikkate alınacaktır.

Arka arkaya iki hesap dönemi boyunca muafiyet sınırlarının ikisinin de altında hasılat elde edilmesi halinde muafiyet, izleyen hesap döneminden itibaren tekrar başlayacaktır.

Bildirim ve belgelendirme yükümlülüklerini tam ve zamanında doğru olarak yerine getirmeyenler için ise öncelikle eksiklerin tamamlanması ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 30 gün ek süre verilecek ve bu süre içerisinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde muafiyet sonlandırılacaktır.

  1. Dijital Hizmet Vergisinin İstisnaları Nelerdir?

Dijital ortamda yapılan aşağıdaki hizmetlerden elde edilen hasılat, dijital hizmet vergisinden istisna olarak belirlenmiş olup bu hizmetlerden elde edilen hasılatlar Muafiyet Sınırı'nın tespitinde dikkate alınmamaktadır:

- 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu kapsamında ulusal çapta kamuya açık mobil elektronik haberleşme hizmetlerinden Hazine payı ve katkı payı ödenen hizmetler,

- 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu kapsamında özel iletişim vergisine tabi olan hizmetler,

- 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 4. maddesi kapsamında bankaların faaliyetlerine giren hizmetler,

- 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun'un 2. maddesinde tanımlanan Ar – Ge faaliyeti sonucu oluşan ürün satışı ve bu ürünler üzerinden sunulan hizmetler,

- 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun'un 12. maddesi kapsamında yer alan ödeme hizmetleri.

  1. Dijital Hizmet Vergisinin Matrahı Nedir?

Dijital hizmet vergisinin matrahı, ilgili vergilendirme döneminde verginin konusuna giren hizmetlerden elde edilen hasılattır. Hasılatın döviz olarak hesaplanması halinde döviz, hasılatın elde edildiği tarihte geçerli olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk parasına çevrilecektir.

Dijital hizmet vergisi matrahından gider, maliyet ve vergi adı altında matrahtan indirim yapılamayacak olup fatura ve fatura yerine geçen belgelerde ayrıca gösterilemeyecektir.

  1. Dijital Hizmet Vergisinin Oranı Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Dijital hizmet vergisi oranı %7,5'tir. Cumhurbaşkanı bu oranı hizmet türleri itibarıyla %1'e kadar indirmeye ve iki katına kadar artırmaya yetkilidir.

Dijital hizmet vergisinin hesaplaması ise, matraha oranın uygulanması suretiyle yapılacaktır. Bu şekilde hesaplanan vergiden ise herhangi bir indirim yapılmayacaktır.

  1. Dijital Hizmet Vergisinin Vergilendirme Dönemi Nedir?

Dijital hizmet vergisi için takvim yılının birer aylık dönemleri vergilendirme dönemi olarak belirlenmiştir. Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı hizmet türlerine ve mükelleflerin faaliyetlerine göre üçer aylık dönemler tespit etmeye yetkili kılınmıştır.

  1. Dijital Hizmet Vergisi İçin Kim Vergi Beyanı Vermektedir?

Dijital hizmet vergisi, mükellefin beyanı üzerine gerçek ya da tüzel kişi adına tarh olunmaktadır. Yurtdışı merkezli mükellefler için ise beyan, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından verilmektedir. Adi ortaklıklarda ise, ödemeden müteselsilen sorumlu olunmak üzere, ortaklardan herhangi biri adına tarhiyat yapılmaktadır.

Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar, dijital hizmet vergisi beyannamelerini vergilendirme dönemini takip eden ayın sonuna kadar ilgili vergi dairesine vermekle yükümlüdürler.

  1. Dijital Hizmet Vergisi Nasıl Ödenmektedir?

Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ile vergi kesmekle sorumlu tutulanlar, bir vergilendirme dönemine ait dijital hizmet vergisini beyanname verme süresi içerisinde ödemekle yükümlüdürler.

Dijital hizmet vergisi, KDV mükellefiyeti bulunan hizmet sağlayıcıları için bu vergi bakımından bağlı bulundukları vergi dairesine, bulunmayanlar bakımından ise Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecek vergi dairesine ödenecektir.

  1. Dijital Hizmet Vergisi Kapsamındaki Vergi Güvenliği Önlemleri Nelerdir?

213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergilere ilişkin yükümlülüklerini getirmeyen dijital hizmet sağlayıcılarına veya Türkiye'deki yetkili temsilcisine yetkili vergi dairesi tarafından internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler kullanılarak tebligat yöntemleri, elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile ihtarda bulunulabilmektedir. İşbu durum Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesinde ilan edilmekte olup ilandan itibaren 30 gün içinde yükümlülüklerin gereğinin yerine getirilmemesi halinde hizmetlere erişim engellenmektedir.

  1. Dijital Hizmet Vergisine İlişkin Düzenlemeler Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?

Dijital hizmet vergisine ilişkin düzenlemeler, Kanun'un yayım tarihini izleyen üçüncü ay başında, diğer bir deyişle 01.03.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

  1. GİDER VERGİSİ

Kanun ile 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu'nda yapılan değişiklik ile kambiyo muamelelerinde nispet matrahı, binde birinden binde ikisine çıkarılmıştır. Ayrıca Cumhurbaşkanı'nın bu seviyeleri değiştirme yetkisi, kambiyo muamelelerinde on katına kadar artırma; vergiye tabi diğer muamelelerde ise kanuni seviyesine kadar artırma şeklinde güncellenmiştir. İşbu düzenleme, Kanun'un yayım tarihi olan 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

  1. KONAKLAMA VERGİSİ

Kanun ile dijital hizmet vergisi haricinde getirilen yeni bir vergi türü ise konaklama vergisidir. Konaklama vergisi kapsamında otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel, misafirhane, kamping, dağ evi, yayla evi gibi konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmetinin yanında bu hizmetle birlikte sunulan yeme, içme, aktivite, eğlence hizmetleri ve havuz, spor, termal ve benzeri alanların kullanımı gibi hizmetler de konaklama vergisine tabi kılınmıştır.

Konaklama vergisinin matrahı, verginin konusuna giren hizmetler karşılığında KDV hariç, her ne suretle olursa olsun alınan veya bu hizmetler için borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamı olarak belirlenmiştir.

Konaklama vergisinin oranı ise %2 olarak belirlenmiş olup Cumhurbaşkanı, bu oranı bir katına kadar artırmaya, yarısına kadar indirmeye veya bu sınırlar içinde farklı oranlar tespit etmeye yetkili kılınmıştır. Bunun haricinde, ilgili kanuna eklenen geçici madde ile konaklama vergisi oranı 31.12.2020 tarihine kadar %1 olarak uygulanacaktır.

Öğrenci yurtları ve pansiyonları kapsamında verilen geceleme hizmeti, karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları ile uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve mensuplarına verilen hizmetler konaklama vergisinden müstesna tutulmuştur.

Konaklama vergisinde vergilendirme dönemi ise, faaliyet gösterilen takvim yılının birer aylık dönemleri olarak belirlenmiş olup her bir vergilendirme dönemine ait konaklama vergisi, vergilendirme dönemini takip eden ayın 26. günü akşamına kadar KDV yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek ve aynı süre içerisinde ödenecektir.

Konaklama vergisine ilişkin düzenlemeler ise 01.04.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

  1. GELİR VERGİSİ

Kanun ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nda yapılan değişiklikler aşağıda sıralanmıştır:

- Bilindiği üzere, hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla işverenler tarafından yapılan taşıma giderleri gelir vergisinden istisna edilmişti. Kanun ile yapılan değişiklik uyarınca, işverenlerce taşıma hizmeti verilmemesi durumunda yapılan ulaşım amaçlı ödemeler için istisnaya günlük 10 lirayı aşmamak üzere ve bunun toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması şartları getirilmiştir. Ödemenin işbu tutarı aşması halinde işbu tutarlar ücret olarak vergilendirilecektir. İşbu değişiklik, 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 29. Maddesinde yapılan değişiklik ile amatör spor yarışmalarını yöneten hakemlere ödenen ücretler, basketbol ve voleybol spor dallarının en üst liglerinde görev alanlar hariç, gelir vergisinden müstesna tutulmuş olup bunun haricinde kalan hakemlere ödenen ücretler gelir vergisine tabi tutulmuştur. İşbu değişiklik, 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

- Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. maddesinde safi kazancın tespit edilebilmesi için maddede sayılmış olan giderlerin indirilmesi kabul edilmiştir. İşbu maddede gerçekleştirilen değişiklikler ile binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi bakımından parasal ve oransal sınırlar getirilmiştir. Şöyle ki, binek otomobillerin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 5.500 Türk lirasına kadarlık kısmı ile binek otomobillerin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve KDV vergisi toplamının en fazla 115 bin Türk lirası kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Getirilen oransal sınır ile binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70'i indirilebilecektir. (Buraya kadar belirtilmiş olan işbu değişiklikler aynı zamanda serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirilecek giderler bakımından da gerçekleştirilmiştir.) 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar bakımından ise özel tüketim vergisi ve KDV hariç ilk iktisap bedeli 135 bin Türk lirasını; ikinci el olarak iktisap edildiği halde ise amortismana tabi tutarı 250 bin Türk lirasını aşan binek otomobillerin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider olarak yazılabilecektir. İşbu değişiklikler 01.01.2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yayım tarihi olan 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

- Kanun ile yapılan bir diğer değişiklik uyarınca 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekalet ücretini ödeyenler tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır. İşbu değişiklik yayım tarihi olan 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

- Kanun ile yapılan en önemli değişikliklerden bir tanesi ise gelir vergisi dilimlerinde yapılmış olan değişikliklerdir. İşbu değişiklikler 01.01.2019 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayım tarihi olan 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiş olup detaylı olarak aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:

TUTAR

ORAN

18.000 TL'ye kadar

%15

40.000 TL'nin 18.000 TL'si için 2.700 TL, fazlası

%20

98.000 TL'nin 40.000 TL'si için 7.100 TL (ücret gelirlerinde 148.000 TL'nin 40.000 TL'si için 7.100 TL), fazlası

%27

500.000 TL'nin 98.000 TL'si için 22.760 TL (ücret gelirlerinde 500.000 TL'nin 148.000 TL'si için 36.260 TL), fazlası

%35

500.000 TL'den fazlasının 500.000 TL'si için 163.460 TL (ücret gelirlerinde 500.000 TL'den fazlasının 500.000 TL'si için 159.460 TL), fazlası

%40

- Yukarıda belirtilmiş olan değişiklikler haricinde vergiye uyumlu mükelleflere uygulanan vergi indirimleri bakımından 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer madde 121'inde de değişiklikler yapılmış olup ilgili değişiklikler 01.01.2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayım tarihinde 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

- Lig usulüne tabi spor dallarındaki sporculardan en üst liglerde faaliyette bulunanlara uygulanan gelir vergisi kesinti oranı ise, %15'ten %20' ye çıkarılmıştır. İşbu maddede yer alan 31.12.2019 tarihi ise 31.12.2023 olarak güncellenerek bu tarihe kadar yapılacak olan ücret ve ücret sayılan ödemelere işbu gelir vergisi oranı uygulanacak olup işbu madde yayım tarihi olan 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sporcuların ücret gelirleri toplamının 500.000 TL'yi aşması halinde ise gelirin beyanname ile bildirilmesi yükümlülüğü getirilmiş olup işbu değişiklik 01.01.2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

  1. VERGİ CEZALARI VE UZLAŞMALAR

Kanun ile getirilen bir diğer önemli değişiklik ise vergi cezaları ve uzlaşmalar kapsamında yapılmış olan güncellemelerdir. Söz konusu güncellemelere göre, sermaye büyüklüğü, çalışan sayısı, mükellefiyet süresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak Hazine ve Maliye Bakanlığınca yapılan analiz ve değerlendirme çalışmaları sonucunda sahte belge düzenleme riskinin yüksek olduğu tespit edilen mükellefler, vergi incelemesine sevk edilecek ve bunlar hakkında yoklama yapılacaktır. Yoklamayı müteakip mükellefiyet kaydı terkin edilebilecektir. İşbu değişiklikler 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 376. maddesi kapsamındaki uzlaşma indirimi, ödeme süresi içindeki uzlaşmalar için %25 olarak belirlenmiştir. İşbu değişiklik 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bunun haricinde, vergi ihtilaflarının daha hızlı çözümlenebilmesi için mükelleflerin istinaf veya temyiz yolundan vazgeçmeleri halinde cezada indirim yapılmasını öngören düzenleme ile vergi cezaları ile gecikme faizlerinin birlikte bu düzenleme kapsamında ödenmesi halinde %20 indirim yapılacaktır. İşbu değişiklik 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

  1. DEĞERLİ KONUT VERGİSİ

Kanun ile getirilen bir diğer yeni vergi türü ise değerli konut vergisidir. İşbu vergi ile 5 milyon Türk lirasından başlamak üzere değeri üç dilim içindeki ilgili miktarlara denk gelen mesken nitelikli taşınmazlar değerli konut vergisine tabi kılındı. İşbu dilimler ve vergi oranları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

KONUT DEĞERİ

ORAN

5.000.000 TL ile 7.500.000 TL arası

Binde 3

7.500.001 TL ile 10.000.000 TL arası

Binde 6

10.000.001 TL'yi aşanlar

Binde 10

Değerli konut vergisini mesken nitelikli taşınmazların maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa malik gibi tasarruf edenler ödeyeceklerdir. İşbu mükellefler tarafından mesken nitelikli taşınmazın değerinin yukarıda belirtilen oranları aştığı yılı takip eden yılın şubat ayının 20. gününün sonuna kadar beyanname ile beyan edilip vergi, yetkili vergi dairesince yıllık olarak tarh ve tahakkuk olunacaktır. Vergi dairesi tarafından tar ve tahakkuk ettirilen vergi, ilgili yılın şubat ve ağustos aylarının sonuna kadar iki eşit taksitte ödenecektir.

İşbu değişiklikler 07.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.