Geçtiğimiz sene, 28 Haziran 2022 tarihli ve 31880 sayılı Resmi Gazete'de 7412 sayılı İstanbul Finans Merkezi Kanunu (“Kanun”) yayımlanmış ve ilgili Kanun'da İstanbul Finans Merkezi'nin (“İFM”) yönetilmesi ve işletilmesi ile İFM'de gerçekleşecek faaliyetler ve bu faaliyetlere ilişkin teşvik, indirim, istisna ve muafiyetler düzenlenmişti. 7 Temmuz 2023 tarihli ve 32241 sayılı Resmi Gazete'de ise Kanun'un uygulanmasına yönelik katılımcı belgesi, İFM'nin ofis alanlarının ve kapsam dışı alanlarının yönetilmesi ve işletilmesi ile tek durak büronun işleyişine ilişkin esasların düzenlendiği İstanbul Finans Merkezi Yönetmeliği (“Yönetmelik”) yayımlanmıştır.

Yönetmelik ile Hangi Esaslar Düzenlendi?

1. Yönetime ilişkin Esaslar

  • İFM'yi yönetme ve kuruluş amacına uygun olarak işleyişini sağlama görevlerini yerine getirmek amacı ile Türkiye Varlık Fonu tarafından 6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında ve özel hukuk hükümlerine tabi olarak faaliyet gösterecek olan TVF İFM Gayrimenkul İnşaat ve Yönetim Anonim Şirketi (“TVF İFM”) kurulmuştur. TVF İFM, İFM mevzuatı kapsamında “yönetici şirket” olarak nitelendirilmektedir ve görev ve yetkileri ile gelir kaynakları da Yönetmelik kapsamında belirlenmiştir.

2. Katılımcılara ilişkin Esaslar

  • Yönetmelik ile İFM ofis alanında faaliyet göstermek ve Kanun ile sağlanan teşvik, indirim, istisna ve muafiyetten yararlanmak için Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi (“Finans Ofisi”)'ne başvurarak “katılımcı belgesi” alınmasını zorunlu kılınmıştır. Kanun kapsamında sayılan finansal faaliyetleri yürüten gerçek ve tüzel kişiler, bunların şubeleri ile temsilcilikleri, adi ortaklıkları, irtibat büroları, bölgesel yönetim merkezleri ve ulusal varlık fonları bu belgeyi almak için başvuruda bulunabilecektir.
  • Katılımcı belgesi başvuru süreçleri, Finans Ofisi tarafından işletilen çevrimiçi bir platform olan “İFM Portalı” aracılığı ile gerçekleştirilecektir. İFM Portalı üzerinden başvuru formunun doldurulması ve talep edilen belgelerin sisteme yüklenmesi ile başvuru tamamlanabilmektedir. Ancak, Finans Ofisi, gerek duyması halinde sisteme yüklenen bilgi ve belgelerin asılları ve/veya onaylı suretleri ile ek bilgi ve belge de talep edebilmektedir.
  • İFM'de kapsam dışı alanda faaliyette bulunan kişi, kurum ve kuruluşlar (alışveriş merkezleri, oteller, restoranlar vb.) TVF İFM ile kira sözleşmesi akdederek İFM'de faaliyet gösterebilecek ise de “katılımcı” niteliğine sahip olmadığından İFM'de sağlanan muafiyetlerden de yararlanamamaktadır. İFM, katılımcı belgesi başvurularını, kalkınma planı, orta vadeli program, yıllık program, sektörel plan ve programlar ile stratejik öncelikleri doğrultusunda değerlendirir ve stratejik öncelikleri ile uyumlu olan finansal hizmetler veya finans sektörünü destekleyici faaliyetleri öncelikli kabul eder.
  • Katılımcıların İFM'de gösterdiği faaliyetlere ilişkin olarak aldıkları lisans, faaliyet izni, yetki belgesi ve/veya izin belgesinin ilgili kurumlar tarafından geçici olarak durdurulması durumunda Finans Ofisi de eş zamanlı olarak İFM'deki katılımcı belgesini askıya alacaktır.
  • Katılımcı belgesi iptal edilenler, Kanun ile sağlanan teşvik, indirim, istisna ve muafiyet hükümlerinden iptal tarihi itibari ile faydalanamayacak olup iptale konu sebepler Yönetmelik uyarınca aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
    • Katılımcının İFM'deki kira sözleşmesinin sona ermesi,
    • Katılımcının İFM'de gösterdiği faaliyete ilişkin olarak ilgili kurumlardan aldığı zorunlu lisans, faaliyet izni, yetki belgesi ve/veya izin belgesinin iptal edilmesi
    • Katılımcı belgesi başvurusu sırasında mevcut olan şartların sonradan kaybedilmesi veya başvuru taahhütlerin yerine getirilmemesi veya katılımcı belgesinin gerçeğe aykırı beyanlar sonucu alınması

Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı katılımcı belgesi iptal edilen katılımcılar iptal tarihinden itibaren 180 (yüzseksen) gün sonra tekrar başvuru yapabilmektedirler. İFM'de faaliyet gösteren katılımcıların vergi kimlik numaralarının değişmesi durumunda da Finans Ofisi'nin katılımcı belgesi iptal edilecektir ancak, bu katılımcılar değişiklik tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içerisinde tekrar katılımcı belgesi almak için başvuru yapabilecektir.

3. Taşınmazlara ilişkin Esaslar

  • İFM'de bulunan bağımsız bölümlere ve alanlara ilişkin kiralamalar münhasıran TVF İFM tarafından yerine getirilecektir. İFM'de halihazırda taşınmazı olan bir malik ise, kamu kurum ve kuruluşlarına ve katılımcı belgesine başvurmak kaydıyla kendi iştirak ve ortaklarına ofis alanı tahsisi yapabilecek veya TVF İFM tarafından belirlenen bedel üzerinden taşınmazını kiralayabilecektir. İFM'de bulunan ofis alanları münhasıran katılımcılar tarafından kullanılabilecek olup, bölgede bulunan taşınmazların İFM'nin amaçları dışında kullanıma açılmayacağı belirtilmiştir.
  • İFM'de faaliyet gösterecek olan bir katılımcı adayın, katılımcı belgesi başvurusunda bulunmadan önce İFM'de yürüteceği faaliyete ilişkin olarak ilgili mevzuat kapsamında zorunlu tutulan faaliyet izni sürecini tamamlamış olması gerekmektedir. Faaliyet izni alınması için kira sözleşmesinin zorunlu olduğu hallerde ise, katılımcı belgesi olmadan kira sözleşmesi akdedilebilmesi mümkündür. Söz konusu katılımcı, kira sözleşmesi sonrasında izin sürecini tamamlayabilecektir. Katılım belgesi, yürütülecek faaliyete ilişkin olarak ilgili mevzuat kapsamında zorunlu tutulan faaliyet izni yerine geçmeyip ilgili iznin ayrıca alınması gerekecektir.

4. Tek Durak Büroya ilişkin Esaslar

  • İFM mevzuatı kapsamında katılımcı ve katılımcı adaylarının faaliyetlerine ilişkin izin, ruhsat, lisans ve benzeri onay başvuruları ile katılımcıların çalışanlarına ve bu çalışanların bakmakla yükümlü olduğu kişilere ilişkin izin ve onay gibi başvuruların yapılabilmesi ve bu başvuru süreçlerinin hızlandırılması amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili birimlerinin görev alacağı ve Finans Ofisi sorumluluğundaki oluşuma “tek durak büro” adı verilmiştir. Buna göre, tek durak bürolarda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı temsilcileri bulunacak olup gerekli görülmesi halinde farklı bakanlıkların temsilcilerine de yer verilebilecektir.
  • Tek durak büronun görevleri arasında katılımcı adaylarına, katılımcılara ve katılımcıların çalışanlarına yönelik bilgilendirme hizmeti vermek ve yönlendirme yapmak bulunmaktadır. Katılımcı adayları ve katılımcılar, ihtiyaç duydukları hizmetler için tek durak büroya başvurabilmekte ve sunulan bu hizmetlerden ücretsiz olarak faydalanabilmektedir. Söz konusu bilgilendirme ve yönlendirme hizmetinden yararlanmak zorunlu olmayıp, katılımcı adaylarının ve katılımcıların kendi isteklerine bağlıdır.

Sonuç

Kanun'da uygulama esasları belirlenmemiş olan hususlar Yönetmelik ile açıklığa kavuşturulmuştur. Bunların arasında özellikle katılımcı belgesi, tek durak büro, yönetici şirket ve İFM'deki taşınmazlara ilişkin kiralama ve kullanım süreçleri detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.