Ticaret sektöründe geçtiğimiz haftalarda, Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına Dair Kanun yayımlandı. İlave olarak, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ve Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik'te değişiklik yapıldı. Ayrıca tüketici mahkemelerine başvuru için öngörülen parasal sınırlar ve tüketici hukuku ihlalleri için öngörülen para cezaları artırıldı.

Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Tarım ve Orman Bakanlığı, 20 Eylül 2023 tarihinde Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'i yayımladı. Değişiklik ile tütün mamulleri ve/veya alkollü içki satışı yapan işyerleri ile tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalara ilişkin bir takım düzenlemeler getirilmiştir. Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmaların araçlarının taşıması gereken standartlara ilişkin düzenlemeler 20 Eylül 2024 tarihinde; diğer düzenlemeler ise Yönetmelik'in yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

Yönetmelik'e buradan ulaşabilirsiniz

Yönetmelik ile yapılan başlıca değişiklikler aşağıdaki gibidir:

  • Tütün mamullerinin satışının yasak olduğu sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerin yerleşkelerinde de bu ürünlerin satışı yapılamayacaktır. Bu yerlerin açık alanları ile bu hizmetlerin verildiği yapılar, yapıların eklentileri ve bahçeleri yerleşke sınırları içinde kabul edilecektir.
  • Açık alkollü içki satışı yapılan yerlerin içinde veya bu yerlerin tamamen bağımsız olmayan bölümlerinde faaliyette bulunmak üzere perakende satış belgesi başvurusunda bulunanlara, perakende satış faaliyetine ilişkin farklı bir işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunsa dahi, tütün mamulü ve/veya alkollü içki perakende satış belgesi düzenlenmeyecektir. Açık alkollü içki satış belgesine sahip konaklama tesislerinde, mesire yerlerinde ve kamp alanlarında faaliyet gösteren perakende satış yerlerinde bu yasak uygulanmayacaktır.
  • Askeri kantinler ile jandarma, sahil güvenlik ve polis kantinlerinin müstecirlerce işletilmesi halinde satış belgesi başvurusunda işyeri açma ve çalışma ruhsatı yerine faaliyet gösterilecek askeri birliğin veya genel kolluk biriminin yetkili amiri tarafından düzenlenecek uygun görüş yazısı ve idare ile yapılan sözleşme ibraz edilmelidir.
  • Satış belgesi sahipleri, satış belgelerinin zayi olması halinde, önceden ibraz etmiş oldukları belgeleri eklemeksizin yazılı başvuruda bulunarak yeniden satış belgesi başvurusunda bulunabilecektir.
  • Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalara ait araçlarda ticaret unvanlarıyla firma bilgilerine, hiçbir logo ve kısaltma kullanılmaksızın, beyaz zemin üzerine siyah renkte ve ancak bu araçların yan yüzeylerinde ve bir yan yüzey alanının %10'unu aşmayacak oranda yer verilebilecektir.
  • Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmaların kullandıkları dağıtım araçları beyaz renkte olmalıdır.

Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına Dair Kanun

Türkiye Büyük Millet Meclisi, 2 Kasım 2023 tarihinde Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'u yayımladı. Kanun ile gerçek ve tüzel kişilere bir defada 100 güne kadar yapılan kiralamalarda kiracı, kiraya veren ve aracıların uyması gereken şartlar ve yükümlülükler ile ihlal halinde uygulanacak yaptırımlar düzenleme altına alınmıştır.

Kanun metnineburadan, kısa dönemli kiralamalara ilişkin olarak hazırlamış olduğumuz hukuk bültenimize ise buradan ulaşabilirsiniz.

Kanun ile getirilen başlıca düzenlemeler aşağıdaki gibidir:

  • Konutların en fazla 100 gün süreyle turizm amaçlı kiralanabilmesi için, kiralama sözleşmesi yapmadan önce mülkiyet veya sınırlı ayni hak sahipleri tarafından Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin belgesi alınması zorunluluğu getirilmiştir.
  • Turizm amaçlı kiralama sözleşmesine konu bağımsız bölümün bulunduğu binalara ilişkin izin belgesi başvurularında; tüm kat maliklerinin oy birliği ile aldığı kararın ibrazı da aranacaktır. İçlerinde birden fazla bağımsız bölümün bulunduğu konut siteleri bakımından ise yalnızca kiralamanın yapılacağı konutun bulunduğu binadaki kat maliklerinin kararı yeterli olacaktır.
  • Bağımsız bölüm sayısının 3'ten fazla olduğu binalarda, bağımsız bölümlerin en fazla ¼'ü için aynı kiraya veren adına izin belgesi düzenlenebilecektir. Aynı kiraya veren adına aynı binadaki bağımsız bölüm sayısının 5'i geçmesi durumunda ise başvuruda ayrıca işyeri açma ve çalışma ruhsatı ve binanın birden fazla bağımsız bölüm içeren binalardan oluşan konut sitelerinde yer alması durumunda tüm kat malikleri tarafından oybirliği ile alınacak karar da aranacaktır.
  • Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca düzenlenen yönetim planında kısa süreli kiralama faaliyetine izin verildiğine dair hüküm bulunan, resepsiyon, güvenlik ve günlük temizlik servisi gibi hizmetlerin verilebildiği birden fazla bağımsız bölümü içeren ve halk arasında "rezidans" olarak bilinen yüksek nitelikli konutlar için (i) binanın tüm kat maliklerinin oybirliğiyle aldığı karar şartı ve (ii) en fazla ¼ oranda bağımsız bölüm için aynı kiraya veren adına izin belgesi hazırlanmasına ilişkin sınırlama aranmaksızın izin belgesi düzenlenebilecektir.
  • Turizm amaçlı kiralanan konutların girişine Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanacak plaket asılmalıdır.
  • İzin belgesi sahibinden kiralanan konut, kullanıcılar tarafından kendi nam ve hesabına üçüncü bir kişiye kiralanamayacak veya kendi adına mesken olarak kullanılmak amacıyla kiralanan konut, kiracısı tarafından kendi nam ve hesabına turizm amaçlı olarak üçüncü kişilere kiralanamayacaktır. Ancak tüzel kişi kiracıların, turizm amaçlı kiraladıkları konutu kendi personeline kullandırması, bu yasak kapsamında değerlendirilmeyecektir.
  • Turizm amaçlı kiralama izin belgesi verilen konutlar bakımından Kimlik Bildirme Kanunu hükümleri uygulanacaktır. Bu kapsamda, izin belgesi sahibi, kullanıcıların giriş, çıkış ve konaklama durumları kayıt altına almalı ve kimlik bilgilerini kolluk kuvvetlerine bildirmelidir.
  • Turizm amaçlı kiralama faaliyetinin kiraya veren haricinde biri tarafından yürütülmesi halinde bu kiralamalar, münhasıran (A) grubu seyahat acentaları aracılığıyla yapılabilecektir.
  • 1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla halihazırda günlük kiralama faaliyetinde bulunanların bu tarihten itibaren 1 ay içerisinde Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin belgesi almaları gerekecektir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, başvuruyu 3 ay içinde değerlendirecektir ve başvurusu reddedilen kiraya verenler günlük kiralama faaliyetinde bulunamayacaktır. Ancak bu tür günlük kiralamalarda kiracıların hakları sözleşme süresinin sonuna kadar devam edecektir.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Ticaret Bakanlığı, 4 Kasım 2023 tarihinde Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'i yayımladı. Yapılan değişiklikler 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik'e buradan ulaşabilirsiniz.

Yönetmelik ile aşağıdaki yükümlülükleri düzenleyen hükümlerin yürürlük tarihi 1 Ocak 2025 tarihine ertelenmiştir:

  • Malın satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarını ve hangi tarafça karşılanacağını, öngörülenin dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafının tüketici tarafından karşılanacağını içerecek şekilde tüketicinin ön bilgilendirilmesine ilişkin yükümlülük;
  • Satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcının malın tesliminden sonra tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda, cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarih itibarıyla bedel satıcıya aktarılmamışsa cayma hakkına konu malın, iade için öngörülen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten veya iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade edilmesi durumunda da satıcıya ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde, tahsil ettiği mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarının tüketiciye iadesinden satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacağına ilişkin yükümlülük;
  • Satıcı veya sağlayıcı malı kendisinin geri alacağına dair bir teklifte bulunmadıkça, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimi yönelttiği tarihten itibaren on dört gün içinde malı satıcı veya sağlayıcıya ya da yetkilendirmiş olduğu kişiye geri göndermesine ilişkin yükümlülük;
  • Tüketicinin, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi halinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafını karşılamasına ilişkin yükümlülüğü;
  • Karayolları Trafik Kanunu'na göre tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler; tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler; canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler ile tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmelerde tüketicinin cayma hakkının kullanamayacağına ilişkin düzenleme.

Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

Ticaret Bakanlığı, 14 Aralık 2023 tarihinde Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'i yayımladı. Yönetmelik 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik'e buradan ulaşabilirsiniz.

Yönetmelik ile yapılan başlıca değişiklikler aşağıdaki gibidir:

  • Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde taraflardan birinin diğer tarafın ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetler haksız ticari uygulama olarak tanımlanmış ve tedarik zincirinde haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacaktır.
  • Bu kapsamda, sınırlı sayıda olmamakla birlikte, aşağıdaki uygulamalar haksız ticari uygulama örneği olarak belirtilmiştir:
    • Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere idari ve cezai yaptırımlara veya müşteri şikayetlerine ilişkin maliyetleri yansıtmak,
    • Kararlaştırılan teslim tarihine uyulmaması, ürün niteliğinin ve saklama koşullarının sağlanmaması gibi nesnel ölçütlere dayanan aykırılık hallerinde uygulanacak hükümlere sözleşmede yer verilmediği halde ya da kamu kurumlarına veya adli mercilere başvuruda bulunulduğu gerekçesiyle, ürünlerin listeden çıkarılması, sipariş edilen ürün miktarının azaltılması, bu ürünlere ilişkin pazarlama ya da kampanya benzeri hizmetlerin durdurulması veya mali yükümlülük getirilmesi gibi ticari misillemelerde bulunmak,
    • İşletme ölçeği ile ürün ve faaliyetlerine ilişkin esaslı hususlarda gerçek dışı veya yanıltıcı açıklama veya bildirimde bulunarak karşı tarafın zararına sebep olmak,
    • Azami fiyatları tarifeyle belirlenen hızlı tüketim malları hariç olmak üzere üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerini tesliminden veya mülkiyetinin devrinden sonra satılamadığı gerekçesiyle iade etmek.
  • Aşağıdaki faaliyetler ise her durumda haksız ticari uygulama olarak kabul edilecektir:
    • Kalite standartlarının sağlanması amacıyla sözleşmede yer verilen ürün içeriği, kullanılacak teknoloji gibi koşullar hariç olmak üzere, herhangi bir gerçek veya tüzel kişiden mal veya hizmet teminine zorlamak,
    • Kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtmak,
    • Tarım ve gıda ürünlerinin tedarikinde ticari ilişkinin koşullarını yazılı sözleşmeyle veya taraflar arasındaki mutabakatı gösterebilecek e-posta, faks veya elektronik ortamdaki diğer yazılı araçlarla belirlememek,
    • Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren veya vade, iade ve kampanya koşulları gibi esaslı hususlarda açık ve anlaşılır olmayan hükümlere sözleşmede yer vermek,
    • Aktivite, reklam, dergi, anons ve benzeri şekillerde tanıtım hizmeti veya teşhir ünitelerinde özel konumlandırma hizmeti gibi ürün talebini doğrudan etkileyen herhangi bir hizmet vermediği ve verdiği hizmetin türü, süresi ve/veya sayısını ve hizmet bedelinin tutar ya da oranını sözleşmede belirtmediği halde prim ve bedel almak veyahut mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli ve başka adlar altında prim ve bedel almak,
    • Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine yönelik siparişleri, ürünün teslim tarihinden önceki 30 gün içinde iptal etmek,
    • Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerinin tesliminden veya mülkiyetinin devrinden sonra bozulma ya da zayi olma gibi maliyetleri yansıtmak.
  • Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerden kaynaklanan ödemelerin sözleşmede öngörülen sürede yapılması esastır.
  • Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödeme süreleri, alacaklının borçludan daha küçük ölçekli olması durumunda 30 günü; diğer durumlarda 45 günü geçemeyecektir.
  • Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulmayan tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödeme süreleri için ise alacaklının borçludan daha küçük ölçekli olması durumunda 60 günü geçemeyecektir.
  • Ödemenin çekle yapılması halinde, geçerli ibrazın başladığı tarih; vadeli araçlarla yapılması durumunda ise vade tarihi yukarıda belirtilen süreler içinde olmalıdır.
  • Yukarıdaki ödemeye ilişkin süreler, teslim veya mülkiyetin devri tarihlerinden hangisi önce ise o tarih esas alınarak hesaplanacaktır. Kısmi teslim veya devirlerde ödeme süresinin hesaplanmasında her bir teslimat veya devir ayrı ayrı dikkate alınacaktır.
  • Mikro, küçük ve orta ölçekli işletmeler, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği uyarınca sınıflandırılacak olup, ölçek tespiti yapılabilmesi için borçlu, e-Devlet kapısı üzerinden verilen ve işletme ölçeğini gösteren İşletme Sınıfı ve KOBİ Vasfı Belgesini alacaklıdan talep etmek ve bu belgeyi kendi işletmesi için alacaklıya vermekle yükümlü olacaktır.
  • İşverenlerce yemek kartı hizmeti veren kuruluşlara ve bu kuruluşlarca anlaşmalı perakende işletmelere yapılan ödemelerin süresi 30 günü aşamayacaktır. Bu süre, ilgililerce düzenlenen fatura tarihinden itibaren başlayacaktır.
  • Ticaret Bakanlığı, esas işletme konusu hızlı tüketim mallarının satışı olan şube sayısı 200'den fazla olan zincir mağazalara, 250 metrekareden fazla satış alanına sahip şubelerinde uygulanmak üzere, tıbbi beslenme tedavisi gerektiren hastalıklara yönelik gıda ürünü satış yükümlülüğü getirmeye yetkili olacaktır.

Tüketici Mahkemelerine Başvuru İçin Öngörülen Parasal Sınırlar Artırıldı

Türkiye'de tüketicilerin satıcılar ve üreticilere karşı tüketici taleplerini tüketici mahkemelerinde ileri sürebilmeleri uyuşmazlık değerinin belirli bir sınırın üzerinde olmasına bağlıdır. Bu sınırlar her takvim yılının başında yeniden belirlenmektedir. Söz konusu sınırların altında kalan tüketici şikâyetleri için yalnızca tüketici hakem heyetlerine başvurulabilmektedir. "6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 68. ve Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği'nin 6. maddelerinde Yer Alan Parasal Sınırların Artırılmasına İlişkin Tebliğ" uyarınca, söz konusu sınırlar 2024 yılı için %58,46 oranında artırılarak yeniden belirlenmiştir.

Bu kapsamda, değeri 104.000 TL altında olan uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetleri görevli olacak, bu değerin üzerindeki uyuşmazlıklar ise tüketici mahkemelerinde görülecektir.

Tebliğ'e buradan ulaşabilirsiniz.

Tüketici Hukuku İhlalleri İçin Öngörülen Para Cezaları Artırıldı

1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında

Kanun'da ("Tüketici Kanunu") yer alan birtakım ihlaller için uygulanacak para cezaları miktarları %58,46 oranında arttırıldı.

Tebliğ'e buradan ulaşabilirsiniz.

Bu kapsamda özellikle;

  • " Tüketici sözleşmelerinde haksız şart kullanan veya en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dil kullanmayan, garanti belgesi sağlamayan, kişinin sağlığı ile çevreye zararlı veya tehlikeli olabilecek ürünler için okunaklı güvenlik bilgisi sağlamayan kişiler hakkında ihlal başına 2.172 TL tutarında idari para cezası;
  • Tüketici kredileri veya konut finansmanı sözleşmelerine ilişkin ya da iş yeri dışında kurulan sözleşmelere ilişkin Tüketici Kanunu'nda yer alan yükümlülüklere uymayan kişiler hakkında sözleşme ya da işlem başına 10.978 TL tutarında idari para cezası;
  • Kitle iletişim araçları aracılığıyla yapılan reklamlarda aldatıcı veya yanıltıcı bilgi veren kişiler hakkında ihlal başına 54.987 TL ile 2.200.258 TL arası idari para cezası uygulanacaktır.

Sonuç

Ticaret Bakanlığı'nın düzenlemeleri başta olmak üzere ticaret sektöründe önemli mevzuat değişiklikleri yapılmaya devam etmektedir. Bu alanda faaliyet gösteren tüm ilgili şirketler, mevzuat değişikliklerini yakından takip etmeli ve mevzuatta yer alan yükümlülüklerini yerine getirmelidir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.