SGK tarafından hangi ücretler üzerinden nasıl prim tahsil edileceği 5510 sayılı Kanunun 79 ve devamı maddelerinde düzenlenmiş bulunmakla beraber, kısa ve uzun vadeli sigortalar ile genel sağlık sigortası için, kanun kapsamında belirtilen her türlü ödemeler ile yönetim giderlerini karşılamak üzere Kurum prim almak, ilgililer de prim ödemek zorunludur. Yol yardımı ya da yol parası , sigortalıya işe gidip gelebilmesinde destek olarak verilen ek bir ödeme olup; söz konusu ödemenin 5510 sayılı Kanunun 80'inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtildiği şekilde "(b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazana tabi tutulur. "hükmü uyarınca prime esas kazanca dahil edilmesi gerekir. Yol yardımı ya da yol parası iş sözleşmesine ya da şirket geleneğine dayalı olarak ödenen yan haklardır. Genellikle süreklidir, tüm şirketi kapsar. Görev yollukları ise işverence sigortalının geçici bir görevle başka yere gönderilmesi ya da görev yerini değiştirmesi dolayısıyla yol masrafı, gündelik (yevmiye), yer değiştirme masrafı olarak duruma bağlı ödenen ödemelerdir. Özel sektörde ödenen görev yollukların, "görev yolluğu" olarak ödendiğinin belge vasıtasıyla kanıtlanabilir olması gerekmektedir. Kanıtlanması durumunda sigorta primine tabi değildir, prime esas kazanç matrahına dahil edilmez.
Yanlış veya Yersiz Olarak Alınan Primlerin İadesi Nasıl Gerçekleşir ?
Yol paraları üzerinden yersiz olarak kesilen primlerin iadesine ilişkin olarak 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 4. Maddesi uyarınca dava açmadan önce Kurum'a başvurmak zorunludur. Dilekçe verilerek primlerin iadesi için Kurum'a başvurulması gerekmektedir. Yapılan bu başvuruya altmış gün içinde Kurum'ca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılmaktadır. Kuruma yapılacak başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmamakta olup; Kurum'a karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır.
Kurum'un iade talebini reddetmesi ya da altmış günlük kanuni süre içerisinde başvuruya herhangi bir cevap vermemesi halinde ise iş mahkemelerinde dava açılması gerekmektedir. Bu dava şartı olarak düzenlenmiş bulunmaktadır. Dava dilekçesinin ekinde Kurum'a yapılan başvuru ve Kurum'un başvuruya ilişkin verdiği cevap yer alır. Açılan davada bilirkişi marifetiyle işverenin ödediği primlerin dökümleri ile SGK kayıtları karşılaştırılarak yersiz ödenen primlerin işleyen faiziyle birlikte tutarı hesaplanmaktadır.
Yersiz Olarak Kesilen Primlere Faiz İşler Mi?
5510 sayılı kanunun 89/3 maddesine göre; "Yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primler hak sahiplerine kanunî faiziyle birlikte geri verilir. Kanuni faiz, primin Kurum'a yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanır."
Görüldüğü üzere yersiz ödenen primlerin kanuni faiziyle birlikte iadesi gerekmekte olup; faiz primin Kurum'a yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre boyunca işlemeye devam eder.
Kıdem ve İhbar Tazminatından Prim Kesilir mi ?
Kıdem tazminatından sadece binde 7,59 oranında damga vergisi kesilmektedir. Bunun dışında kıdem tazminatından herhangi bir prim kesintisi yapılmaz. İhbar tazminatından ise yüzde 15 gelir vergisi ve binde 7,59 oranında damga vergisi kesintileri yapılır. Dolayısıyla ihbar tazminatında durum kıdem tazminatından farklıdır.
Kıdem ve ihbar tazminatından sigorta primi ve işsizlik sigortası primi kesintisi ise yapılmaz. Çünkü bunlar prime tabi olmayan ödemelerdir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
