KRIPTO PARALAR

Bu sayıda son dönemde popüler olan kripto paralar ile ilgili güncel gelişmeleri inceledik.

Kripto paralar neden popüler oldu?

Hayatı birçok yönden olumsuz etkileyen COVID-19 salgın hastalığı tüm dünya ülkelerinin ekonomilerini de yıprattı. Olumsuz olarak etkilenen sektörlerin başında turizm, eğlence ve ulaşım sektörleri geliyor. Piyasalarda yaşanan ekonomik çöküş ile mücadele ve iflasların önüne geçebilmek için salgının başından beri devletler halklarına yüklü miktarlarda yardım ediyor. Sadece 2021 Mart ayının başında ABD 2 trilyon Dolar, Almanya 750 milyar Euro, Fransa 300 milyar Euro tutarında yardım dağıtacağını açıkladı. Devletler halkına yardım ederken çoğunlukla para basma yolunu tercih ettiği için dağıtılan bu paraların faizler düşürülse de ilerleyen süreçte enflasyona yol açmaması mümkün görünmüyor. Kıymetli madenlerin ve borsaların yatay seyretmesi, enflasyonun her geçen gün artması ve faizlerin düşürülmesi bu zor dönemde ne yapacağını bilemeyen yatırımcıların kripto paralara olan ilgisini çoğalttı. Kripto para borsalarındaki piyasa değeri 2020 yılının Nisan ayında toplam 200 milyar dolar iken 2021 yılının Nisan ayında 10 kat artarak 2 trilyon dolara ulaştı. Kripto paralarda

bu kısa süredeki dikkat çekici artışın ilerleyen dönemlerde de yatırımcıların ilgisini toplamaya devam edeceği düşünülüyor. Kripto paraların tıpkı altın gibi dışarıdan kontrol edilemeyen yani herhangi bir otoriteye bağlı olmayan kıymetli varlıklar olması, itibari paralar gibi basılıp piyasaya sürülmelerinin mümkün olmaması ve basit, masrafsız şekilde dünyanın her yerine para transfer edilebiliyor olması özellikleri diğer yatırım enstrümanları arasından öne çıkmasını sağlıyor. İlerleyen yıllarda nakit paranın yerini tamamen kripto paraların alacağı düşüncesine inanan ve bu alana erkenden yatırım yaparak kazanç sağlamak isteyen yatırımcıların sayısı oldukça fazla.

Dünyada yaşanan gelişmeler

Kripto paralarda son bir yılda yaşanan yükselişe devletlerin yasal olarak hazırlıksız yakalandığını söyleyebiliriz. Yatırımcıların kripto paralara artan ilgisi devletler tarafında kazançların vergilendirilmesi ve kripto paraların hukuki niteliği konularında düzenleme yapma ihtiyacını doğurdu. Ayrıca kripto para alım-satım işlemlerinin yapıldığı elektronik cüzdan hizmeti veren borsaların da güvenirliliği sorgulanırken bankalar gibi denetlenmesi gerektikleri de düşünülüyor.

ABD merkezli Ripple şirketinin piyasaya sürdüğü XRP isimli kripto para birimi ile ilgili devam eden dava yatırımcılar tarafından tüm dünyada merakla takip ediliyor. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından açılan davada XRP'nin Ripple şirketine ait menkul kıymet niteliğinde olduğu ve ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonuna kaydettirilmesi gerektiği ileri sürülmekte. Ethereum (ETC) ve Bitcoin (BTC) gibi merkezi bulunmayan kripto paraları para birimi olarak kabul eden SEC, özel şirketlerin piyasaya sürdüğü XRP gibi kripto paraların menkul kıymet olarak nitelendirilmesi ve vergilendirilmesi gerektiği görüşünde. Halen devam eden davada SEC, XRP satışlarından kayıt dışı gelir elde eden Ripple şirketinden 1,3 Milyar dolar tazminat talep ediyor. Piyasalarda bu davada verilecek kararın tüm dünyada örnek olarak kabul edileceği ve diğer devletlerin de kripto paralar konusunda paralel yasal düzenlemeler yapacağı görüşü hakim.

ABD merkezli kripto para birimlerinin alınıp satıldığı Coinbase isimli kripto para borsasının Nasdaq borsasına kabul edilerek halka açılması bir diğer önemli gelişme olarak karşımıza çıkıyor. 2012'de kurulan ve Bitcoin ile Ethereum dahil olmak üzere çeşitli kripto para işlemlerinin yapılmasına imkan veren Coinbase'in 56 milyondan fazla aktif kullanıcısı bulunuyor. ABD'de halka açılan ilk kripto para borsası olan Coinbase'in hisseleri Nasdaq borsasında "COIN" koduyla işlem görmeye başladı. İşleme açıldıktan sonra Coinbase'in piyasa değeri kısa sürede 100 milyar doların üzerine çıktı. Yatırımcılar tarafında oldukça olumlu karşılanan bu gelişme kripto paraların ve ticaretinin yapıldığı borsaların devletler tarafından yasal olarak kabul edildiği görüşünü destekliyor.

Türkiye'de yaşanan gelişmeler

Kripto paralara olan ilgi dünya ile paralel olarak Türkiye'de de her geçen gün artıyor. Kripto para borsalarında Avrupa'da birinci, dünyada dördüncü olan Türkiye'de peş peşe hukuki gelişmeler yaşandı. İlk olarak, İstanbul 14. İcra Dairesi bir borçlunun 60.000 TL değerindeki kripto para hesabına haciz işlemi uygulayarak bloke etti. İşleme yapılan itirazı inceleyen İstanbul İcra Hukuk Mahkemesi de haciz işleminin hukuka uygun olduğuna karar verdi. Böylece Türk mahkemeleri nezdinde ilk kez kripto paraların bir çeşit dijital döviz ve sanal para niteliğinde olduğu resmen kabul edilmiş oldu.

Mahkeme kararının hemen ardından kripto paralar ile ilgili beş maddeden oluşan kısa bir yönetmelik yayınlandı. 30.04.2021 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelik ile Türkiye'de kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılması ve ödeme ve elektronik para kuruluşlarının kripto paralara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık etmesi yasaklandı.

Kripto paraları dijital döviz veya sanal para olarak tanımlayan mahkeme kararının aksine yönetmelikte kripto para yerine "kripto varlık" ifadesinin kullanılması ve kripto paraların ödeme aracı olarak kullanılmasının yasaklanması Türkiye hükümetinin kripto paralara olan bakış açısını gösteriyor. Şunu biliyoruz ki, kripto paraların para birimi veya değerli varlık olarak nitelendirilmesi kazançlardan alınacak vergiler açısından büyük öneme sahip. Yayınlanan yönetmelikte para yerine varlık ifadesinin kullanılması kripto paralardan elde edilen kazançların ileride menkul kıymetlerden elde edilen kazançlar gibi vergilendirileceğine işaret ediyor. Kripto paraların hızlı ve ucuz şekilde para transferi yapma imkanı sağlaması ve dünyanın birçok yerinde ödeme aracı olarak kullanılması yönetmeliğin eleştirilmesine neden oldu.

Son olarak 01.05.2021 tarihli resmi gazetede yayınlanan Cumhurbaşkanı kararı ile Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik m.4'te kripto para borsaları ile ilgili önemli bir değişiklik yapıldı. Yapılan değişiklik ile kripto para borsaları ve bu borsalara fon aktarımına aracılık eden şirketler artık Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında sorumlu olacak. Yasadaki ismiyle kripto varlık hizmet sağlayıcılarına ve tasarruf finansman şirketlerine kara para aklama, terörizm finansmanı ve benzer yasa dışı faaliyetlerle mücadele için müşteri takibi, şüpheli işlem bildirimi ve devamlı bilgi sağlama gibi yükümlülükler getirildi. Türkiye'de ilerleyen günlerde kripto para borsaları üzerindeki devlet denetimi ve bu alandaki yasal düzenlemeler artacak gibi görünüyor.

Click here to continue reading . . .

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.