İleti Yönetim Sistemi'ne (“İYS”) ilişkin sürelerin ikinci kere ertelenmesiyle birlikte iki farklı muhatap açısından iki farklı son süre söz konusu olmuş olup; “hizmet sağlayıcıların” geçmiş tarihli almış oldukları onayları İYS'ye aktarmaları için son gün 1 Aralık 2020 olurken, diğer yandan “tüketicilerin” daha önce hizmet sağlayıcılara verdikleri onayları İYS üzerinden kontrol etmeleri için son tarih ise 16 Ocak 2021 oldu. İYS'ye ilişkin sürelerin ikinci kez ertelenmesine dair yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Söz konusu ikinci erteleme sonrasında 1 Aralık 2020 ile 16 Ocak 2021 tarihleri arasını kapsayan bir geçiş süreci ortaya çıkmış oldu. Söz konusu geçiş süreci esasında tüketicilerin kendi adlarına İYS'ye hizmet sağlayıcılar tarafından aktarılan onayları kontrol etmeleri için tanınmış bir süre, ancak bu sürenin pratikte iki önemli yansımasının olacağı kanaatindeyiz:
(i) Geçiş sürecinin tüketiciler açısından yansıması:
Geçiş süreci esasında tüketiciler için bir hak düşürücü süre. Zira yapılan son mevzuat değişikliği sonrasında Ticari İletişim ve Ticari Elektronik Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) geçici madde 2/2 uyarınca “Alıcılar, İYS'ye kaydedilen onayları 16/1/2021 tarihine kadar kontrol eder. Bu sürenin bitiminden sonra gönderilen ticari elektronik iletiler onaylı kabul edilir.” Başka bir ifadeyle, bir tüketici olarak geçiş sürecinde İYS'yi kontrol etmediyseniz ve/veya bu süreçte sizden alınmadığını düşündüğünüz bir onay hakkında şikayet hakkınızı kullanmadıysanız, 17 Ocak 2021 tarihi itibariyle artık söz konusu hizmet sağlayıcıyı şikayet etseniz dahi artık ilgili hizmet sağlayıcı idari para cezası ile cezalandırılmayacak. Elbette ki tüketicinin gerek 16 Ocak 2021 tarihinden önce gerekse sonra, İYS üzerinde görünen onayları redde çevirme imkanı bulunmaktadır.
Son mevzuat değişikliği ile değiştirilen süreler sonucunda geçiş süreci 2 aydan 1,5 aya indirildi. Bu durum tüketicilerin şikayet haklarını kullanmaları için öngörülen sürenin de kısalması anlamına gelmekte.
Şöyle bir örnek vermek mümkün, İYS'ye sizinle hiç ilgisi olmayan bir marka telefonunuzu onaylı olarak aktardı. Siz de çeşitli nedenlerle 16 Ocak 2021 tarihine kadar İYS'ye girmediniz ve onaylarınızı kontrol etmediniz. 17 Ocak 2021 tarihi itibariyle artık o markayı şikayet edemiyorsunuz. Bununla birlikte İYS ile veya reddetme hakkınızı nasıl kullanacağınız ile ilgili bilgiye sahip bir tüketici değilseniz söz konusu marka size 17 Ocak 2021 tarihi sonrasında siz herhangi bir yöntemle daha önce aslında vermediğiniz onayınızı redde çevirinceye kadar ticari elektronik ileti göndermeye devam edebilecek.
(ii) Geçiş sürecinin hizmet sağlayıcılar açısından yansıması:
Geçiş sürecinin hizmet sağlayıcılar için ise bazı karışıklıklara neden olacağı düşünülmektedir. Yapılan son mevzuat değişikliği ile Ticari İletişim ve Ticari Elektronik İletiler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in (İYS'nin hayatımıza girmesini sağlayan yönetmelik) 19. maddesinde yapılan değişiklik ile bazı maddelerin yürürlüğe girme tarihi 16 Ocak 2021 olarak değiştirildi. Bu maddelerden biri de Yönetmelik'in 5/3. maddesinde yer alan “İYS üzerinde onayı bulunmayan alıcılara ticari elektronik ileti gönderilemez” hükmü. Başka bir anlatımla, yapılan bu son mevzuat değişikliği sonucunda hizmet sağlayıcıların ticari elektronik ileti göndermeden önce İYS'de bulunan onayları kontrol etme yükümlülüğü de 16 Ocak 2021 tarihinde başlamakta.
Dolayısı ile bu son mevzuat değişikliği yorumlandığında, bir tüketici geçiş sürecinde yani 1 Aralık 2020- 16 Ocak 2021 tarihleri arasında, İYS üzerinden herhangi bir markadaki onayını redde çevirirse dahi, geçiş süreci tamamlanıncaya kadar söz konusu markadan ticari elektronik ileti almaya devam edeceği anlaşılmaktadır. Zira, tüketici İYS üzerinden onayını redde çevirse dahi hizmet sağlayıcının İYS üzerinden onayları kontrol etme yükümlülüğü geçiş sürecinin sonunda, yani 17 Ocak 2021 tarihinde başlamaktadır. Bu durum hem Yönetmelik'in hem de İYS'nin amacı ve ruhuyla tamamen ters düşmektedir.
Peki, söz konusu tüketici 1 Aralık 2020 ile 16 Ocak 2021 arasındaki süreçte onayını redde çevirmesine rağmen geçiş sürecinde aslında almayı reddetmiş olduğu ticari elektronik iletileri alması ile ilgili olarak için Ticaret Bakanlığı'na şikayette bulunursa ne olacak? İlgili hizmet sağlayıcı mevzuatsal olarak yükümlülüğü başlamamış olmasına rağmen onayı olmayan bir tüketiciye ticari elektronik ileti göndermekten dolayı idari para cezası ile cezalandırılacak mı?
Geçiş döneminin başlangıç tarihi olan 1 Aralık 2020 tarihi yaklaştıkça (tekrar bir erteleme gelmezse) bu sorular/sorunlar daha da önem kazanacak. Uygulamada son söz Ticaret Bakanlığı'nda, geçiş döneminin nasıl yorumlanacağını merakla takip edeceğiz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
