5846 sayili Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ("FSEK") uyarinca musiki ve sinema eserlerinin çogaltilmis nüshalari ile süreli olmayan yayinlara bandrol yapistirilmasi zorunludur. Bandrol yükümlülügüne aykirilik suçlari FSEK madde 81 ile düzenlenmekte iken; FSEK madde 81/13 ise eser üzerindeki mali ve manevi haklara tecavüz suçunun düzenlendigi 71/1-1'e atifta bulunarak, özel bir suçlarin içtimai halini düzenlemektedir.

Buna göre, bandrol yükümlülügüne aykirilik suçunun, 71/1-1'de düzenlenen ayni esere iliskin manevi, mali ve baglantili haklara da tecavüz suçuyla beraber islenmesi halinde, fail hakkinda madde 81'de düzenlenen cezalar yerine yalnizca madde 71'de yazili cezalar üçte bir oraninda artirilarak uygulanacaktir.

Izmir 1. Fikri ve Sinai Haklar Ceza Mahkemesi, FSEK madde 81/13'ün iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi'ne basvurmus; Anayasa Mahkemesi, ilgili maddenin Anayasa'nin 2. maddesine ve ölçülülük ilkesine aykiri olmasi sebebiyle iptaline karar vermistir. Bahsi geçen karar 31188 sayili ve 17 Temmuz 2020 tarihli Resmî Gazete'de yayimlanmistir. Anayasa Mahkemesi'nin iptal gerekçesi asagidaki gibidir:

  • Mali ve manevi haklara tecavüze dair FSEK madde 71'de düzenlenen suçlar hak sahiplerinin sikayetine bagli olup, hükmolunacak cezalar adli para cezasi veya hapis cezasi olarak seçimlik düzenlenmistir. Ayrica madde 71/3 ile bazi hallerde faile ceza verilmesinden vazgeçilmesi mümkün kilinmistir.
  • Öte yandan FSEK madde 81 bandrol yükümlülügüne aykirilik halinde 4., 10. ve 12. fikralarinda seçimlik olarak hapis veya adli para cezasi, 11. fikrada ise yalnizca hapis cezasi öngörmektedir. Bu suçlar re'sen sorusturulup, kamu adina kovusturulmaktadir.
  • Yalnizca bandrol yükümlülügüne aykirilik suçunu isleyen failin madde 81/4 uyarinca hapis cezasi almasi mümkün iken, ayrica failin manevi, mali veya baglantili hak sahiplerinin haklarina tecavüz etmesi durumunda, hak sahibinin sikâyeti üzerine madde 71 uyarinca adli para cezasi veya hiç ceza almamasi gibi daha hafif sonuçlar ile karsilasmasi mümkün olmaktadir. Bir diger deyisle, her iki fiili de isleyen failin, sikâyet olmamasi halinde daha agir, sikâyet olmasi halinde ise daha hafif bir ceza ile karsilasmasi olasidir. Aslinda sikâyet hakkinin kullanilmasi fiilin yarattigi etkinin daha yogun oldugunu göstermesine ragmen failin daha lehine bir hukuki sonuç dogacaktir. Bu durum, hem sikâyet eden hak sahibinin tatmini bakimindan, hem de esit fiillerin esit sonuçlar dogurmamasi sebebiyle ölçüsüzdür.
  • Ayrica "bandrol yükümlülügüne" aykirilik suçlari, üçüncü kisilerin yani sira eser sahipleri tarafindan da islenmektedir. Madde 71/1'de düzenlenen suçlar ise çogunlukla eserle iliskisi olmayan üçüncü kisiler tarafindan islenmektedir. Bu durumda da bandrol yükümlülügüne aykiri davranan eser sahipleri, eserle hiçbir iliskisi bulunmayan kisilerden daha agir cezalandirilmis olacaktir.

Anayasa Mahkemesi, açiklanan nedenlerle 12 Haziran 2020 tarihli ve 2019/74 E. 2020/24 K. sayili ilamiyla, ilgili hükmün iptaline karar vermistir.

Kararin tam metnine bu baglanti dan ulasabilirsiniz.

Yazi ilk olarak, Moroglu Arseven'in iki haftada bir yayimlanan bülteni MA | Gazette'de yer almistir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.