Op 28 oktober jl. heeft de Minister van I&M in een brief aan de Tweede Kamer de voortgang in de plannen voor een herziening van het stelsel van het omgevingsrecht uiteengezet. Er wordt gestreefd naar inwerkingtreding in 2018, maar het is duidelijk dat zelfs het halen van die datum veel voeten in de aarde zal hebben.

Op 28 oktober jl. heeft de Minister van I&M in een brief aan de Tweede Kamer de voortgang in de plannen voor een herziening van het hele stelsel van het omgevingsrecht uiteengezet. Met deze herziening wil het kabinet het stelsel van het omgevingsrecht eenvoudiger en beter maken voor bedrijven, burgers en overheden. Het omgevingsrecht wordt nu vaak als te ingewikkeld en ondoorzichtig ervaren. De stelselherziening moet meer worden dan een wetswijziging. Het kabinet wil niet alleen de regelgeving vereenvoudigen en verbeteren, maar ook een cultuurverandering teweegbrengen met minder regels en meer eigen verantwoordelijkheid voor burgers en bedrijven. Dat doet hij via drie sporen:

  • Het maken van nieuwe wet- en regelgeving via de Omgevingswet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving.
  • Het versneld vernieuwen van regelgeving op punten waar dat kan via de verschillende tranches van de Crisis- en herstelwet.
  • Het beter benutten van de mogelijkheden die de huidige regelgeving biedt via het traject Nu al Eenvoudig Beter.    

Voortgang voorstel voor Omgevingswet en uitvoeringsregelgeving

In maart 2013 is de toetsversie Omgevingswet opgeleverd. Vervolgens heeft een brede consultatie plaatsgevonden van bedrijven, burgers en overheden op (vooral) uitvoerbaarheid van de nieuwe regels. De suggesties die in dat verband zijn gedaan zijn beoordeeld en waar mogelijk  in het wetsvoorstel verwerkt. Het wetsvoorstel is in de zomer van 2013 aangeboden aan de Afdeling advisering van de Raad van State. Na haar advies wordt het nader rapport opgesteld en zal het wetsvoorstel worden aangeboden aan de Tweede Kamer.

In het wetsvoorstel voor de Omgevingswet zijn diverse grondslagen opgenomen om onderwerpen uit te werken bij algemene maatregel van bestuur of ministeriële regeling. Het doel van de nieuwe uitvoeringsregelgeving is om de huidige complexe en versnipperde regelgeving (115 algemene maatregelen van bestuur met 2700 bepalingen en 120 ministeriële regelingen) te vervangen door een overzichtelijk stelsel; dat gebeurt door bundeling, harmonisatie en aanpassing van de uitvoeringsregelgeving.

Een belangrijk principe bij het inrichten van het nieuwe stelsel van uitvoeringsregelgeving onder de Omgevingswet is de doelgroepenbenadering. Regels die gericht zijn op een bepaalde doelgroep worden zo veel mogelijk bij elkaar gebracht. Onderscheiden worden de doelgroepen burgers/bedrijven en overheden/bestuursorganen. Er wordt gedacht aan de volgende indeling:

  • Project AMvB Omgevingsbesluit
    Dit besluit zal de algemene en procedurele bepalingen bevatten die de Omgevingswet uitwerken, en is van belang voor elke doelgroep. Ook zal dit besluit de vergunningenplicht uitwerken, inclusief de aanwijzing van het bevoegd gezag, en regels bevatten voor digitalisering en handhaving.
  • Project AMvB Kwaliteit van de leefomgeving
    Deze regels zien op de bestuursorganen die de instrumenten van de Omgevingswet toepassen, waaronder alle inhoudelijke normen en instructieregels voor bestuurlijk handelen.
  • Project AMvB Activiteiten in de leefomgeving
    Dit besluit is gericht op burgers en bedrijven en bevat de algemene rechtstreeks werkende regels die op rijksniveau worden gesteld aan activiteiten in de fysieke leefomgeving, vergelijkbaar met het huidige Activiteitenbesluit milieubeheer en het Bouwbesluit 2012.

Digitalisering

Het doel is om, net als nu al in bestemmingsplannen, alle ruimtelijke plannen en visies digitaal te ontsluiten. Ook is het de bedoeling om het digitaal indienen van aanvragen van vergunningen en meldingen, zoals nu onder het Omgevingsloket,  uit te breiden naar het gehele domein van de Omgevingswet en dit voor bedrijven verplicht te stellen. 

Nu al Eenvoudig beter

Daarnaast wil het kabinet nu al beginnen met de implementatie van een betere uitvoeringspraktijk door te werken in de geest van de nieuwe Omgevingswet. Dit gebeurt onder de titel 'Nu al Eenvoudig Beter'. Hierdoor worden overheden (en andere gebruikersgroepen) gestimuleerd om anders te werken, omdat de huidige knelpunten in het omgevingsrecht volgens de Minister niet alleen juridisch zijn, maar ook samenhangen met andere factoren, zoals kennis, kunde, houding en gedrag. Een ander voordeel is dat de overgang naar het nieuwe stelsel makkelijker wordt door daarop vooruit te lopen.

Voorbeelden van 'Nu al Eenvoudig beter' worden geïnventariseerd en gepresenteerd via websites .

Planning

De Omgevingswet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving zullen gelijktijdig in werking treden. Er wordt gestreefd naar inwerkingtreding in 2018. De planning is om in 2015 de algemene maatregelen van bestuur in concept gereed te hebben voor de formele toetsen en de consultatiefase, en het wetsvoorstel in 2016 te publiceren in het Staatsblad.

Hoewel 2018 ver weg lijkt, is al duidelijk dat dit tijdspad ambitieus is. Het omgevingsrecht beslaat een zeer breed en complex terrein. Bovendien is dit gezien het grote aantal verschillende wetten, regelingen en besluiten wettechnisch een ingewikkelde en omvangrijke operatie. Verder zijn er in de afgelopen jaren al veel ingrijpende wetswijzigingen geweest in het omgevingsrecht, met grotendeels hetzelfde doel – denk aan de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (2007), Activiteitenbesluit (2008), Crisis- en herstelwet (2010), Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (2010), Wet natuurbescherming (aanhangig), etc. De praktijk is nog bezig om de bestaande regelgeving in de vingers te krijgen. Of weer een compleet nieuwe wet het omgevingsrecht eenvoudiger en beter kan maken, zal de toekomst moeten uitwijzen. In elk geval moet de stelselherziening nog (veel) verder worden doordacht en uitgewerkt wil deze écht een verbetering (kunnen) opleveren.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.