Anonim şirket ortaklarının şirketin finansal durumu hakkında bilgi sahibi olabilmeleri ve ortaklıktan doğan haklarını kullanabilmeleri için finansal tabloların genel kurulda okunup müzakere edilmesi ve onaylanması gerekir. Ortak, ancak bilgi sahibi olduktan sonra oyunu doğru bir şekilde kullanabilir. Bu önemine binaen, Türk Ticaret Kanunu'nda anonim şirketin pay sahiplerine finansal tabloların müzakeresi ile buna bağlı konuların ertelenmesini talep hakkı tanınmıştır.
Kanunun 420. maddesine göre; halka açık anonim şirketlerde sermayenin %5'ine, kapalı anonim şirketlerde ise %10'una sahip olan pay sahipleri tarafından talep edilmesi halinde, finansal tabloların müzakeresi ve buna bağlı konular toplantı başkanının kararıyla bir ay sonraya bırakılır. Finansal tablolarla birlikte görüşülmesi ertelenmesi gereken ve kanunda "buna bağlı konular" olarak ifade edilen konuların neler olduğu hususunda doktrinde görüş birliği mevcuttur. Şöyle ki; öğreti ve yargı kararlarında finansal tabloların müzakeresi ile ilgili bağlı konular, finansal tabloların ertelemesi ile etkilenecek olan ve bunlarla bağlantı içerisinde bulunan gündem maddeleri olarak yorumlanmıştır. Bu bağlamda kar dağıtımı ve ibranın, bilanço, yani finansal tablolarla bağlantısı tartışmasız kabul edilmektedir. Zira kar dağıtımı ancak bilanço onaylandıktan sonra ve dağıtım kararı alındıktan sonra mümkün olacaktır. Yönetim Kurulu üyelerinin seçimi maddesinde ise; yönetim kuruluna seçilmesi önerilen isimlerin tümü yeni isimler ise seçim yapılabilecek fakat önerilen isimler arasında mevcut yönetim kurulunda yer alan kişiler bulunuyor ise bilanço görüşmeleri tamamlanmadan, bunların ertelemeye rağmen aynı genel kurul toplantısında yeniden seçilebilmelerini kabul etmek doğru olmayacaktır. Bunun nedeni ise, genel kurulda bilanço hakkındaki tüm tartışmaların bitirilmemiş olması ve TK m. 413/III. fıkrası hükmüdür. (Maddeye göre yönetim kurulu üyelerinin görevden alınmaları ve yenilerinin seçimi yılsonu finansal tablolarının müzakeresi maddesiyle ilgili sayılır.) Keza Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2015/7411E.- 2016/3247K. sayılı ve 23.03.2016 tarihli kararında bu hususu vurgulamıştır.
Kanun koyucu, finansal tabloların ve buna bağlı konuların müzakeresinin ertelenmesini talep etme hakkını her bir pay sahibine değil, azlığa tanımıştır. Azlık kavramı ise halka açık olan ve halka açık olmayan şirketler bakımından farklı yüzdelerle tanımlanmıştır. Buna göre söz konusu hak, halka kapalı şirketlerde sermayenin onda birine (%10), halka açık şirketlerde ise yirmide birine (%5) sahip pay sahipleri tarafından kullanılabilecektir. Bahsi geçen oranda paya, bir pay sahibi tek başına sahip olabileceği gibi, birden fazla pay sahibi de birlikte sahip olabilir.
Azlık bu hakkını kullanırken talebini genel kurula açık bir şekilde iletmelidir. Ayrıca bu istemin finansal tabloların müzakeresine ilişkin gündem maddesine geçilmeden yapılması gerekmektedir. Azlığın bu hakkını kullanırken herhangi bir gerekçe göstermesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Kanunda öngörülen bir aylık süre azlık lehine tanınmış bir müktesep hak olup şirket esas sözleşmesine konulacak bir hükümle kısaltılamaz. Azlık pay sahipleri tarafından finansal tablolar hakkında ileri sürülecek tüm itirazların ilk toplantıda yapılması ve bunların tutanağa yazılması zorunludur. Azlığın usulüne uygun talebi karşısında kanunda belirtildiği üzere genel kurulun erteleme hususunda bir karar almasına gerek bulunmamaktadır. Toplantı başkanının da bu hususta bir takdir hakkı bulunmamaktadır. Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmeliğin (BTY) 28/3 maddesinde bu husus açıkça belirtilmiştir.
Genel kurul gündeminde yer alan diğer hususlara ilişkin müzakerelerin ertelenmesi mümkün değildir. TTK'nın 420/I. maddesinde ertelemenin, anılan Kanunun 414/I. maddesinde yazılı olduğu şekilde pay sahiplerine ilanla bildirileceği ve internet sitesinde yayımlanacağı ifade edilmiştir. Bu kapsamda, finansal tabloların müzakeresi ile buna bağlı konuların ertelendiği, esas sözleşmede gösterildiği şekilde, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan olunacaktır. Eğer ki, ilgili anonim şirket TTK'nın 1524/I. maddesi bağlamında internet sitesi açmakla yükümlü bir şirket ise söz konusu ilan şirketin internet sitesinde de karar tarihinden itibaren en geç beş gün içinde yayımlanacaktır. Ayrıca, pay defterinde yazılı pay sahipleriyle önceden şirkete pay senedi veya pay sahipliğini ispatlayıcı belge vererek adreslerini bildiren pay sahiplerine, bu husus iadeli taahhütlü mektupla bildirilecektir. TTK'nın 420/I. maddesinde, izleyen toplantı için genel kurulun, kanunda öngörülen usule uyularak toplantıya çağrılacağı belirtilmiştir. Erteleme üzerine yapılacak olan genel kurul, yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılacak ve bu toplantının tarihi de iki toplantı arasında en az bir aylık süre olmak üzere, yönetim kurulunca belirlenecektir. Ertelenen toplantının çağrısı, ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere, toplantı tarihinden en az iki hafta önce pay sahiplerine ve çağrı usulüne uyularak yapılacaktır.
Genel kurul, çağrıda belirtilen tarihte ve yerde, ertelenen gündemi/gündemleri görüşmek üzere yeniden toplanacaktır. Azlığın talebi ile genel kurul toplantısının ertelenmesi halinde daha sonra yapılacak olan bu toplantı hukuken önceki toplantının devamı sayılır. Bu bağlamda, ilk toplantıda alınan kararlar hukuken geçerli olup, bunlar ikinci toplantıda tekrar müzakere edilmez. İkinci toplantıda sadece azlığın erteleme talebinde bulunduğu finansal tablolar ile buna bağlı konular görüşülür. İlk toplantı için verilen vekaletnameler ve tevdi eden tarafından verilen talimatlar da yeni bir vekil atanmadığı sürece hukuken önceki toplantının devamı sayılan ikinci toplantıda kullanılabilir. İlk toplantıda Bakanlık temsilcisi toplantıda hazır bulunmuşsa, ikinci toplantı için de Gümrük ve Ticaret Bakanlığından temsilci görevlendirilmesi talep edilecektir. Bunun yanında, ilk toplantıda oluşturulan toplantı başkanlığı, ikinci toplantıda da görevine devam edecek ve toplantı, ilk toplantıda seçilen başkanı tarafından açılacaktır. Kural olarak, azlık pay sahipleri, erteleme üzerine yapılacak toplantıda aynı veya farklı gerekçelerle finansal tabloların müzakeresinin tekrar ertelenmesini talep edemeyecektir. Ancak finansal tabloların itiraza uğrayan ve tutanağa geçmiş noktaları hakkında ilgililer tarafından dürüst hesap verme ilkeleri uyarınca cevap verilmemiş olması sebebiyle azlık tarafından yapılacak erteleme talebi üzerine de toplantı yeniden bir ay sonraya ertelenir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
