Yeni Gelisme

Haksiz Fiyat Degerlendirme Kurulu Yönetmeligi ("Yönetmelik") 28 Mayis 2020 tarih ve 31138 sayili sayili Resmi Gazete'de yayimlanarak yürürlüge girmistir. Yönetmelik, 7244 sayili Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgininin Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltilmasi Hakkinda Kanun ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun'da ("7244 Sayili Kanun") 17.04.2020 tarih ve 31102 sayili Resmi Gazete'de yayimlanarak olusturulan Haksiz Fiyat Degerlendirme Kurulu'na ("Kurul") iliskin Kurul'un olusumu, görevleri, çalisma usul ve esaslari hakkinda bilgi saglamaktadir.

Yönetmelik Ne Anlama Geliyor?

Bilindigi üzere, Haksiz Fiyat Degerlendirme Kurulu üretici, tedarikçi ve perakende isletmelerin fahis fiyat artisi ve stokçuluk uygulamalarina yönelik düzenlemeler yapmak, gerektiginde denetim ve incelemelerde bulunarak idari para cezasi uygulamak ve her türlü tedbiri almak amaciyla 7244 Sayili Kanun ile kurulmustur.

Yönetmelik, Haksiz Fiyat Degerlendirme Kurulu'nun yalnizca olaganüstü hal, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile diger acil durumlarda faaliyet gösterecegini belirtmektedir.

Fahis fiyat artisi ve stokçuluk tanimlari: Yönetmelik, fahis fiyat artisi ve stokçuluk için tanimlar saglamaktadir. Buna göre, fahis fiyat artisi olaganüstü hal, afet gibi acil durumlarda üretici, tedarikçi ve perakende isletmeler tarafindan satisa sunulan ve kamunun beslenme, saglikli yasama ve korunma gibi temel ihtiyaçlarini karsilamak için zorunlu olan mal ve hizmetlerin fiyatinda girdi ve diger üretim maliyetlerindeki artis gibi hakli bir sebebe dayanmaksizin yapilan asiri ve adil olmayan artisi olarak tanimlanmaktadir.

Stokçuluk ise, olaganüstü hal, afet gibi acil durumlarda üretici, tedarikçi ve perakende isletmelerin piyasada darlik yaratan, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozan faaliyetleri ile tüketicinin mallara ulasmasini engelleyen faaliyetleri olarak tanimlanmaktadir.  

Kurul'un yapisi: Kurul, on üç üyeden olusmaktadir. Kurul'u olusturan üyelerin bulunduklari görevler veya görevlendirildikleri kurumlar su sekildedir: Iç Ticaret Genel Müdürü, ilgili Iç Ticaret Genel Müdür Yardimcisi, Tüketicinin Korunmasi ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü, Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürü, Adalet Bakanligi, Hazine ve Maliye Bakanligi, Sanayi ve Teknoloji Bakanligi ile Tarim ve Orman Bakanligi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birligi ile Türkiye Esnaf ve Sanatkârlari Konfederasyonu, Reklam Kurulu, Perakende Sektör Meclisi ile Gida Sektör Meclisi.

Kurul'un on üç üyeden Baskan dahil en az yedi üyenin katilimi ile toplanmasi ve toplantiya katilanlarin salt çogunlugu ile karar vermesi öngörülmüstür. Yönetmelik, Kurul'un toplantilarinin elektronik ortamda yapilabilecegini belirtmektedir. Kurul kararlarinin, Ticaret Bakanligi tarafindan uygulanmasi ve kamuoyunun bilgilendirilmesi ve aydinlatilmasi amaciyla Ticaret Bakanligi tarafindan açiklanabilecegi ifade edilmistir.

Kurul'un görev ve yetkileri: Kurul, fahis fiyat artisi ve stokçuluk uygulamalarina karsi piyasa dengesini ve tüketicileri korumaya yönelik gerekli tedbirleri almak ve bunlarin uygulanmasini saglamak ile görevlidir. Bu kapsamda Kurul'a:

  • fahis fiyat artisi ve stokçuluk uygulamalari ile ilgili denetim ve incelemeler yapma veya yaptirma,
  • denetim ve incelemelere iliskin üretici, tedarikçi ve perakende isletmenin savunmasini alma veya alinmasini saglama,
  • fahis fiyat artisi veya stokçuluk uygulamalari yaptigi tespit edilen üretici, tedarikçi ve perakende isletmeler hakkinda idari para cezasi karari alma ve bu kararin uygulanmasini saglama,
  • fahis fiyat artisi ve stokçuluk uygulamalari ile ilgili ilke ve kurallari belirleme yetkisi verilmistir.

  Kurul'a sikayet basvurulari: Kurul, resen harekete geçebildigi gibi sikayet üzerine de islem baslatabilir. Yönetmelik, Kurul'a sikayetlerin elektronik ortamda yapilmasini saglayacak ve sikayetçilerin belge, fotograf ve video görüntüsü sunabilecekleri bir elektronik sistemin de kurulacagini belirtmektedir. Bununla beraber, sikayet basvurusundan önce veya Kurul karari alinmadan önce konuya iliskin yargi yoluna gidildiginin tespiti halinde sikayet basvurusunun islemden kaldirilacagi ve bu durumun gerekçesiyle birlikte basvuru sahibine bildirilecegi ifade edilmektedir.

Denetim ve savunma süreci: Sikayetlerle ilgili olarak tesebbüslerde denetim yapma ve bilgi ve belge talep etme yetkisi Ticaret Bakanligi'na verilmistir. Yönetmelik, yapilan denetimlerde, üretici, tedarikçi ve perakende isletmeye denetimin yapildigi günden baslamak üzere on günden az olmamak kaydiyla savunma süresi verilecegi ve bu sürenin bir defaya mahsus on güne kadar uzatilabilecegini belirtmektedir. Kurul, isletmelerin savunmasi alinmaksizin (savunma yapilmamasi durumu hariç) idari para cezasi karari verememektedir.

Para cezasi: 7244 Sayili Kanun, fahis fiyat artisi yapanlara on bin Türk lirasindan yüz bin Türk lirasina kadar; piyasada darlik yaratici, serbest rekabeti bozucu veya tüketicinin mallara ulasmasini engelleyici faaliyetlerde bulunanlara ise elli bin Türk lirasindan bes yüz bin Türk lirasina kadar idari para cezasi öngörmektedir.

Yönetmelik, idari para cezasinin belirlenmesinde islenen fiilin agirligi ve haksizlik içerigi, isletmenin türü, büyüklügü ve bulundugu sektör, fahis fiyat artisi ve stokçuluk faaliyetinden saglanan menfaat ile daha önce ayni konuda idari para cezasi uygulanip uygulanmadigi gibi hususlarin dikkate alinacagini belirtmektedir.

Geçis dönemi: Haksiz Fiyat Degerlendirme Kurulu'nu kuran 7244 Sayili Kanun'un yürürlüge girdigi tarih olan 17 Nisan 2020 tarihinden önce fahis fiyat artisi uygulamalari hakkinda Bakanliga yapilan basvurularin 6502 sayili Tüketicinin Korunmasi Hakkinda Kanun ("6502 Sayili Kanun") ve ikincil mevzuati kapsaminda Reklam Kurulu tarafindan sonuçlandirilacagi belirtilmektedir. 6502 Sayili Kanun'a göre haksiz ticari uygulamanin üç aya kadar tedbiren durdurulmasi, durdurulmasi yaptirimi ve idari para cezasi uygulanabilmektedir. Haksiz ticari uygulama ülke genelinde gerçeklesmis ise idari para cezasi artirilmaktadir.

Sonuç

Yeni kurulan Haksiz Fiyat Degerlendirme Kurulu, piyasada darlik yaratici, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulasmasini engelleyici faaliyetlerde bulunan tesebbüsleri denetleme yetkisine sahiptir. Yönetmelik ile Kurul'un çalisma usullerinin de belirlenmesi ile Kurul üyelerinin yakin zamanda atanacagi ve Kurul'un faaliyete geçecegi öngörülmektedir. Bu nedenle tüm oyuncularin fiyat ve stok politikalarinin yukarida verilen fahis fiyat artisi veya stokçuluk tanimlarina uymadigindan emin olmalari ve gelecege dönük olarak fiyatlama ve satis politikalarini bu yeni gelismelere göre düzenlemeleri gerekmektedir.

Originally published 29.5.2020.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.