7 Kasım 2013 tarihinde yayınlanarak 1 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un ("Yeni Tüketici Kanunu") uygulanabilmesi için gerekli olan yönetmelikler ardı ardına yayınlanmaya başladı. Bunlardan en çok beklenilenlerden birinin de kişilerin fiziken bir araya gelmeksizin uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle gerçekleştirdikleri sözleşmelere uygulanacak olan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği olduğu şüphesizdir. 27 Kasım 2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği yayımı tarihinden itibaren üç ay içerisinde yürürlüğe girecek olup hali hazırda yürürlükte bulunan 6 Mart 2011 tarihli ve 27866 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmeliği ilga etmiştir. İlga edilen bu yönetmelik de 13 Haziran 2003 tarihli ve 25137 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'i ilga etmişti.

Yürürlük Tarihi: 27 Şubat 2015!

Yeni Tüketici Kanunu'nun 48. Maddesi mesafeli sözleşmeleri düzenlemekte ve anılan maddenin 6. Fıkrası söz konusu sözleşmelerin kapsamına girmeyen sözleşmeler, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü, teslimat ile diğer uygulama usul ve esaslarının yönetmelikle belirleneceğini haber vermekteydi. İşte şimdi bu yönetmelik 27 Şubat 2015 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği'dir ("Yönetmelik").

Mesafeli Sözleşmenin Tanımı : Kısa Mesajla Kurulan Sözleşmeler de Artık Mesafeli Sözleşme!

Yeni Tüketici Kanunu, mesafeli sözleşmeyi "... satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmeler..." olarak tanımlamıştı. Yönetmelik ise söz konusu tanımı benimsemekle beraber bir önceki yönetmelikte olduğu gibi uzaktan iletişim araçlarının ne olduğunu saymak suretiyle belirlemiştir. Buna göre, "mektup, katalog, telefon, faks, radyo, televizyon, elektronik posta mesajı, kısa mesaj, internet gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin sözleşme kurulmasına imkan veren her türlü araç veya ortam"da kurulan sözleşme mesafeli sözleşme olarak addedilecektir. Bir önceki yönetmelikten farklı olarak kısa mesaj (SMS) ile kurulan sözleşmeler de mesafeli sözleşmelere eklenmiştir.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği Şunlara Uygulanmayacak!

Yönetmelik'in uygulanacağı mesafeli sözleşmelerin kapsamı yukarıda belirtilenler olmakla beraber, kapsam dışı sözleşmeler de Yönetmelik'in 2. Maddesi'nde sayılmıştır.

Söz konusu 2. Madde'ye göre Yönetmelik şu hizmetleri kapsam dışı bırakmıştır:

(i) finansal hizmetler,

(ii) otomatik makineler aracılığıyla yapılan satışlar,

(iii) halka açık telefon vasıtasıyla telekomünikasyon operatörleriyle bu telefonun kullanımı,

(iv) bahis, çekiliş, piyango ve benzeri şans oyunlarına ilişkin hizmetler,

(v) taşınmaz malların veya bu mallara ilişkin hakların oluşumu, devri veya kazanımı,

(vi) konut kiralama,

(vii) paket turlar,

(viii) devre mülk, devre tatil, uzun süreli tatil hizmeti ve bunların yeniden satımı veya değişimi,

(ix) yiyecek ve içecekler gibi günlük tüketim maddelerinin, satıcının düzenli teslimatları çerçevesinde tüketicinin meskenine veya işyerine götürülmesi,

(x) tabi olacağı bazı Yönetmelik yükümlülükleri dışında yolcu taşıma hizmetleri,

(xi) malların montaj, bakım ve onarımı,

(xii) bakımevi hizmetleri, çocuk, yaşlı ya da hasta bakımı gibi ailelerin ve kişilerin desteklenmesine yönelik sosyal hizmetler.

Ön Bilgilendirme Yükümlülüğü : Sadece sözleşme kurulmasından önce verilmesi yeterli değil; teklifi kabul etmeden önce de verilmeli!

Bir önceki yönetmelikte de olduğu gibi bu Yönetmelik kapsamında da tüketicinin satıcı veya sağlayıcı tarafından mesafeli sözleşme kurulmadan önce birtakım bilgilerden haberdar edilmesi zorunlu tutulmuştur. Ancak, bir öncekinden farklı olarak Yönetmelik hem söz konusu bilgilendirme kapsamını oldukça genişletmiş hem de bu bilgilerin sadece sözleşmenin kurulmasından önce değil, buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce de sağlanmasını öngörmüştür.

Ön Bilgiler

Tüketiciye, mesafeli sözleşmeyi ya da buna karşılık gelen teklifi kabul etmesinden önce sağlanması gereken zorunlu bilgiler şunlardır:

(i) sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri,

(ii) satıcı veya sağlayıcının adı veya unvanı, varsa MERSİS numarası,

(iii) tüketicinin satıcı veya sağlayıcı ile hızlı bir şekilde irtibat kurmasına imkan veren, satıcı veya sağlayıcının açık adresi, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri ile varsa satıcı veya sağlayıcının adına ya da hesabına hareket edenin kimliği ve adresi,

(iv) satıcı veya sağlayıcının tüketicinin şikayetlerini iletmesi için bir önceki paragrafta belirtilenden farklı iletişim bilgileri var ise, bunlara ilişkin bilgi,

(v) mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam fiyatı, niteliği itibariyle önceden hesaplanamıyorsa fiyatın hesaplanma usulü, varsa tüm nakliye, teslim ve benzeri ek masraflar ile bunların önceden hesaplanamaması halinde ek masrafların ödenebileceği bilgisi,

(vi) sözleşmenin kurulması aşamasında uzaktan iletişim aracının kullanım bedelinin olağan ücret tarifesi üzerinden hesaplanamadığı durumlarda, tüketicilere yüklenen ilave maliyet,

(vii) ödeme, teslimat, ifaya ilişkin bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve satıcı veya sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri,

(viii) cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü ve satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgiler,

(ix) cayma bildiriminin yapılacağı açık adres, faks numarası veya elektronik posta bilgileri,

(x) cayma hakkının kullanılamadığı durumlarda, tüketicinin cayma hakkından faydalanamayacağına ya da hangi koşullarda cayma hakkını kaybedeceğine ilişkin bilgi,

(xi) satıcı veya sağlayıcının talebi üzerine, varsa tüketici tarafından ödenmesi veya sağlanması gereken depozitolar ya da diğer mali teminatlar ve bunlara ilişkin şartlar,

(xii) varsa dijital içeriklerin işlevselliğini etkileyebilecek teknik koruma önlemleri,

(xiii) satıcı veya sağlayıcının bildiği ya da makul olarak bilmesinin beklendiği, dijital içeriğin hangi donanım ya da yazılımla birlikte çalışabileceğine ilişkin bilgi,

(xiv) tüketicilerin uyuşmazlık konusundaki başvurularını Tüketici Mahkemesine veya Tüketici Hakem Heyetine yapabileceklerine dair bilgi.

Yukarıdaki bilgilerin sağlanması zorunlu olmakla beraber, aksi kararlaştırılabilir niteliktedir. Yani, tüketici ve satıcı veya sağlayıcı bu bilgileri değiştirerek kabul etmek özgürlüğüne sahiptirler. Ancak, bu bilgilerin sunulmadığına yani ön bilgilendirme yapılmadığına dair tüketici iddialarını çürütmek satıcı veya sağlayıcıya aittir.

Ön Bilgiler Genişletildi ve Çeşitlendirildi

  1. Satıcı ve sağlayıcıyı ayırt edebilme imkanı getirildi: Görüleceği üzere, tüketiciye mesafeli sözleşme kurması öncesinde veya bu yönde bir teklifi kabul etme aşamasında sunulması gereken bilgiler oldukça geniş tutulmuş ve tüketicinin uzaktan iletişim aracı ile mal ve hizmet sunan satıcı veya sağlayıcıya ulaşma imkanı kolaylaştırılmıştır. Böylece, tüketicinin mal veya hizmet aldığı satıcı veya sağlayıcının kimliğini tereddüte mahal vermeyecek şekilde ayırt edebilmesi sağlanmış olacaktır.
  2. Cayma hakkı genişletildi: Bir önceki yönetmelik cayma hakkının kullanılması konusunda yetersiz kalmakla bu konudaki ihtiyaçları yeterince karşılayamamaktaydı. Yönetmelik ise hangi hallerde cayma hakkının kullanabileceğini hangi durumlarda kullanılamayacağını kapsamlı bir şekilde göstermesinin yanında, bu hakkın kullanılma süresini uzatmış ve satıcı ve sağlayıcı ile tüketicinin cayma hakkına ilişkin yükümlülüklerini de belirlemiştir.
  3. Satış Şartları Belirginleştirildi: Yine, ilgili mal veya hizmeti satın alırken tüketicinin ödemekle yükümlü olduğu tüm ama tüm miktarlar hakkında tüketicinin bilinçlendirilmesinin hedeflendiği görülmektedir. Nitekim, tüketicinin ek masraflar hakkında bilgilendirilmemesi halinde bunu karşılamakla yükümlü olmadığı da aynı madde kapsamında öngörülmektedir. Buna ek olarak, mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam fiyatının belirsiz süreli sözleşmelerde veya belirli süreli abonelik sözleşmelerinde, her faturalama dönemi bazında toplam masrafları içermesi zorunluluğu getirilmiştir.
  4. Bilgi Verilmesi Gereken Teknik Bilgiler:Tüketicinin mesafeli sözleşme kurmadan önce veya bu yönde bir teklifi kabul etme aşamasında hakkında bilgilendirilmek zorunda olduğu bilgilerin bir bölümü de tekniktir. Zira, tüketicinin "bilgisayar programı, uygulama, oyun, müzik, video ve metin gibi dijital şekilde sunulan her türlü veri" olarak nitelenen dijital içeriğin işlevselliğini etkileyebilecek teknik koruma önlemleri hakkında bilgilendirilmesi ve satıcının veya sağlayıcının bu içeriğin hangi donanım ya da yazılımla çalışabileceğine ilişkin makul olarak bildiği veya bilmesi beklenen bilgiler de zorunlu ön bilgiler arasında yer almış olup söz konusu bilgiler mesafeli sözleşme ile dijital içerik satın alan tüketicilere satın aldıkları mal veya hizmetin hangi koşullarda çalışabileceğine ilişkin yol gösterir niteliktedir.

Küçük ve Kısıtlılarla Sözleşme Nasıl Kurulacak?

Şüphesiz, uzaktan iletişim aracı ile dijital içerik satın alabilecek kesimin büyük bir çoğunluğu da ergin olmayan kişiler olacaktır. Nitekim, bir önceki yönetmelik bu konuda bir koruma hükmü getirmiş ve ön bilgilendirme yapılması zorunlu olan bilgilerin, kullanılan uzaktan iletişim araçlarına uygun olarak ve iyi niyet ilkeleri çerçevesinde ergin olmayanlar ile ayırtım gücünden yoksun veya kısıtlı erginleri koruyacak şekilde ticari amaçlarla verildiğinin belirtilmesini zorunlu kılmıştı. Ancak, Yönetmelik bu hükme yer vermemiş, bu hususu genel hükümlere bırakmış görünmektedir. Zira, fiziki olarak karşı karşıya gelmediği küçük ve kısıtlılar ile her nasılsa sözleşme kuran satıcı veya sağlayıcı bu sözleşmeye ilişkin mal veya hizmeti teslim ederken sıkıntı yaşayabileceğinden yine de ön bilgilendirme formlarına bu yönde bir ihtirazi kayıt konulmasında fayda görüyoruz.

Ön Bilgilendirme Yöntemi

Yönetmelik, bir önceki yönetmelikten farklı olarak ön bilgilendirme yöntemini de belirlemiş ve tüketicinin ön bilgilendirilmesi gereken tüm hususlarda, kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bilgilendirilmek zorunda olduğunu düzenlemiştir.

Mesafeli sözleşmenin internet yoluyla kurulması halinde, şu ön bilgilerin tüketicinin ödeme yükümlülüğü altına girmesinden hemen önce açık bir şekilde ayrıca gösterilmesi zorunludur:

(i) sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri;

(ii) mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam fiyatı, niteliği itibariyle önceden hesaplanamıyorsa fiyatın hesaplanma usulü, varsa tüm nakliye, teslim ve benzeri ek masraflar ile bunların önceden hesaplanamaması halinde ek masrafların ödenebileceği bilgisi,

(iii) cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi, usulü ve satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgiler ve

(iv) cayma hakkının kullanılamadığı durumlarda, tüketicinin cayma hakkından faydalanamayacağına ya da hangi koşullarda cayma hakkını kaybedeceğine ilişkin bilgi.

Mesafeli sözleşmenin internet yoluyla kurulması halinde, şu ön bilgilerin tüketici siparişini vermeden önce açık ve anlaşılabilir bir şekilde belirtilmesi zorunludur:

(i) herhangi bir gönderim kısıtlamasının uygulanıp uygulanmadığı ve

(ii) hangi ödeme araçlarının kabul edildiği. en geç tüketici siparişini vermeden önce, açık ve anlaşılabilir bir şekilde belirtmek zorundadır.

Dolayısıyla, internet üzerinden mesafeli sözleşme kurarken ön bilgilendirme zorunluluğu olan bilgilerden yukarıda sayılanlardan bazıları tüketici ödeme yapmadan önce ve diğer bazıları ise tüketici siparişini vermeden önce açık ve anlaşılabilir bir şekilde tekrar edilecek ve tüketicinin söz konusu asgari bilgiler hakkında bilgilendirilmiş ve bunları kabul ediyor olduğu teyit edilecektir.

Mesafeli sözleşmenin sesli iletişim yöntemiyle kurulması halinde bazı ön bilgiler sipariş vermeden hemen önce ön bilgilerin tamamı ise en geç mal tesliminde veya hizmet ifasına kadar yazılı olarak verilecek:

İnternet ortamında kurulan mesafeli sözleşmeler kapsamında tüketicinin ödeme yükümlülüğü altına girmesinden hemen önce ayrıca ve açıkça paylaşılması gereken bilgilerin sesli iletişim yoluyla kurulan mesafeli sözleşmelerde sipariş vermeden hemen önce açık ve anlaşılır bir şekilde söz konusu ortamda verilmesi gerekmektedir. Sesli iletişim yöntemiyle kurulan sözleşmelerde ayrıca yukarıda sayılan ön bilgilerin tamamının ise en geç mal teslimine veya hizmet ifasına kadar yazılı olarak göndermek zorunluluğu getirmiştir.

Mesafeli sözleşmenin siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla kurulması halinde açıkça ve anlaşılabilir bir şekilde verilecek ön bilgiler:

İnternet ortamında kurulan sözleşmelerde ödeme yükümlülüğüne girilmesinden hemen önce ayrıca ve açıkça paylaşılması gereken bilgilerin yanında satıcı veya sağlayıcının adı veya unvanı, varsa MERSİS numarasının verilmesi zorunludur. En geç mal tesliminde veya hizmet ifasına kadar yazılı olarak verilecek bilgiler ise sesli iletişim yöntemiyle kurulan sözleşmelerde olduğu gibi ön bilgilerin tamamıdır.

Mesafeli sözleşme sesli iletişim yoluyla veya siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla kurulmuş ve anında ifa gerektiriyorsa açıkça ve anlaşılabilir bir şekilde verilmesi gereken ön bilgiler:

Sesli iletişim yoluyla veya siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla kurulan ve anında ifa edilen hizmet satışlarına ilişkin sözleşmelerde tüketicinin, sipariş vermeden hemen önce söz konusu ortamda tüketiciyi sadece

(i) sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri,

(ii) satıcı veya sağlayıcının adı veya unvanı, varsa MERSİS numarası,

(iii) mal veya hizmetin tüm vergiler dahil toplam fiyatı, niteliği itibariyle önceden hesaplanamıyorsa fiyatın hesaplanma usulü, varsa tüm nakliye, teslim ve benzeri ek masraflar ile bunların önceden hesaplanamaması halinde ek masrafların ödenebileceği bilgisi ve

(iv) cayma hakkının kullanılamadığı durumlarda, tüketicinin cayma hakkından faydalanamayacağına ya da hangi koşullarda cayma hakkını kaybedeceğine ilişkin hususlarda açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirilmesi yeterli görülmüştür.

Ön Bilgiler Teyit Edilmeli

Satıcı veya sağlayıcı, yukarıda belirtilen yöntemlerle ön bilgileri edindiğini kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak teyit etmesini sağlamak zorundadır. Aksi halde sözleşme kurulmamış sayılır.

Ön Bilgilendirmeye İlişkin Diğer Yükümlülükler

Satıcı veya sağlayıcı, tüketici siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda tüketiciyi açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmek zorundadır. Aksi halde tüketici siparişi ile bağlı değildir.

Tüketicinin mesafeli sözleşme kurulması amacıyla satıcı veya sağlayıcı tarafından telefonla aranması durumunda, her görüşmenin başında satıcı veya sağlayıcı kimliğini, eğer bir başkası adına veya hesabına arıyorsa bu kişinin kimliğini ve görüşmenin ticari amacını açıklamalıdır.

Yukarıdaki hususların tamamı Yönetmelik'in kapsam ve ön bilgilendirme hükümlerine ilişkin olup cayma hakkı ile diğer hususlar ayrı bir bültende değerlendirilecektir. Bizden ayrılmayın!

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.